Jak legalnie wypłacić pieniądze z konta osoby zmarłej? Kiedy dyspozycja, a kiedy postępowanie spadkowe?

Spis treści

1. Dyspozycja na wypadek śmierci - najprostsze rozwiązanie
2. Postępowanie spadkowe - standardowa procedura
3. Pokrycie kosztów pogrzebu - szybki dostęp do części środków
4. Co dzieje się z pełnomocnictwami?
5. Konsekwencje nieuprawnionego dostępu do konta
6. Planowanie z wyprzedzeniem

Dyspozycja na wypadek śmierci - najprostsze rozwiązanie

Najbardziej efektywnym sposobem zabezpieczenia dostępu do środków po śmierci właściciela konta jest wcześniejsze złożenie przez niego dyspozycji na wypadek śmierci (tzw. zapis bankowy). Zgodnie z Prawem bankowym, posiadacz rachunku może wskazać osoby, które po jego śmierci otrzymają zgromadzone środki bez konieczności przechodzenia przez pełną procedurę spadkową.

Należy pamiętać, że krąg beneficjentów zapisu bankowego jest ograniczony do najbliższej rodziny:

• małżonka/małżonki
• dzieci, wnuków, prawnuków (zstępnych)
• rodziców, dziadków, pradziadków (wstępnych)
• rodzeństwa

Osoba wskazana w dyspozycji może po śmierci posiadacza rachunku zgłosić się do banku z dowodem osobistym i aktem zgonu posiadacza konta. Po weryfikacji tożsamości bank wypłaci jej należne środki.

Ważne ograniczenie! Łączna kwota zapisów bankowych nie może przekroczyć dwudziestokrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw (obecnie około 160 000 zł). Dotyczy to sumy wszystkich zapisów we wszystkich bankach.

Postępowanie spadkowe - standardowa procedura

Jeśli zmarły nie zostawił dyspozycji na wypadek śmierci lub wartość jego aktywów bankowych przekracza ustawowy limit, konieczne jest przeprowadzenie postępowania spadkowego. By legalnie uzyskać dostęp do środków na koncie, spadkobiercy muszą przedstawić w banku jeden z dwóch dokumentów:

• prawomocne postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku
• akt poświadczenia dziedziczenia sporządzony przez notariusza

Po weryfikacji tych dokumentów bank umożliwi spadkobiercom dostęp do środków na rachunku zmarłego.

Pokrycie kosztów pogrzebu - szybki dostęp do części środków

Prawo bankowe umożliwia szybki dostęp do części środków na koncie zmarłego w celu pokrycia kosztów pogrzebu. Osoba, która poniosła koszty pogrzebu właściciela rachunku, może otrzymać z jego konta zwrot poniesionych wydatków po przedstawieniu aktu zgonu oraz rachunków za usługi pogrzebowe.

Co istotne, pieniądze wypłacone na pokrycie kosztów pogrzebu nie wchodzą do masy spadkowej, a osoba wnioskująca o zwrot nie musi być spadkobiercą.

Co dzieje się z pełnomocnictwami?

Warto pamiętać, że z chwilą śmierci posiadacza rachunku wygasają wszystkie udzielone przez niego pełnomocnictwa do konta. Oznacza to, że nawet jeśli ktoś wcześniej miał prawo do dysponowania środkami na koncie, po śmierci właściciela traci te uprawnienia.

Konsekwencje nieuprawnionego dostępu do konta

Nieuprawnione wypłaty z konta osoby zmarłej, nawet przez bliskich, mogą zostać zakwalifikowane jako przestępstwo kradzieży lub oszustwa. Pociąga to za sobą odpowiedzialność karną i cywilną. Banki mają obowiązek chronić interesy wszystkich spadkobierców i mogą zgłaszać podejrzane operacje odpowiednim organom.

Planowanie z wyprzedzeniem

Dla uniknięcia komplikacji warto zawczasu rozważyć złożenie dyspozycji na wypadek śmierci. Można w niej wskazać, w jakich proporcjach środki mają być rozdzielone między uprawnionymi. Dyspozycję można w każdej chwili zmienić lub odwołać, a w przypadku kilku kolejnych dyspozycji pierwszeństwo ma ta najpóźniejsza.

Świadome planowanie finansowe, uwzględniające również ewentualność śmierci, pozwala uniknąć niepotrzebnych komplikacji i zapewnić bliskim dostęp do potrzebnych środków w trudnym dla nich czasie.