Ostatnia emerytura po zmarłym i renta rodzinna. Jak otrzymać świadczenia?

Spis treści

1. Niezrealizowane świadczenie ZUS po śmierci świadczeniobiorcy
2. Emerytura po śmierci. Kiedy nie trzeba zwracać pieniędzy do ZUS po zmarłym?
3. Emerytura po śmierci. Kiedy trzeba zwracać pieniądze do ZUS po zmarłym?
4. Co zrobić, gdy nastąpi wypłata emerytury po śmierci?
5. Zwrot emerytury po śmierci. Jakie konsekwencje za brak wniosku?
6. Niezrealizowane świadczenie ZUS. Dla kogo ostatnia emerytura po śmierci bliskiego?
7. Wniosek o niezrealizowane świadczenie ZUS - termin
8. Jak i kiedy ZUS załatwi sprawę niezrealizowanego świadczenia?
9. Podatek od niezrealizowanego świadczenia emerytalnego
10. Renta rodzinna - stan obecny
11. Wysokość renty po zmarłym
12. Projekt ustawy o rencie wdowiej
13. Co z projektem 300 plus dla wdów i wdowców?

Niezrealizowane świadczenie ZUS po śmierci świadczeniobiorcy

Niezrealizowane świadczenie to takie, do którego zmarła osoba była uprawniona przed śmiercią, ale go nie pobrała lub nie zostało ono jej wypłacone.

Niezależnie od tego czy świadczeniobiorca zmarł pierwszego dnia miesiąca, czy w połowie. Należy się ono za ten miesiąc uprawnionym członkom rodziny.

ZUS wypłaca emerytury i renty w kilku terminach płatności 1, 5, 6, 10, 15, 20 i 25 dnia danego miesiąca. Świadczenie możemy otrzymać najpóźniej w dniu terminu płatności. Jeśli te daty przypadają w soboty lub niedzielę,  ZUS wypłaca emeryturę dzień lub dwa wcześniej. Jeżeli np. ktoś zmarł 1 czerwca, a wypłatę emerytury miał ustaloną na 20 czerwca, to prawdopodobniej w tej sytuacji ZUS nie wypłaci świadczenia (jeśli do ZUS trafi informacja o zgonie).

W takiej sytuacji niezrealizowaną emeryturę ZUS może wypłacić członkom rodziny zmarłego. Muszą oni jednak złożyć w tej sytuacji do ZUS odpowiedni wniosek. Mają na to 12 miesięcy od śmierci osoby bliskiej. Potem wniosek nie zostanie rozpatrzony. ZUS – na wniosek osób/osoby uprawnionej o wypłatę niezrealizowanego świadczenia – wydaje formalną decyzję, a następnie przekazuje pieniądze za ten miesiąc osobom uprawnionym.

Emerytura po śmierci. Kiedy nie trzeba zwracać pieniędzy do ZUS po zmarłym?

Jeżeli listonosz dostarczy lub na konto zmarłego wpłynie emerytura lub renta, która zmarłemu przysługiwała, czyli za ten miesiąc, w którym bliska nam osoba zmarła to - bez względu na to, czy śmierć nastąpiła pierwszego dnia miesiąca, czy w jego połowie – wypłaconych pieniędzy NIE TRZEBA będzie zwracać.

Emerytura po śmierci. Kiedy trzeba zwracać pieniądze do ZUS po zmarłym?

Jeżeli emerytura, która należała się za miesiąc, który nastąpił już po śmierci naszego bliskiego trafi w ręce rodziny, wtedy te pieniądze już się rodzinie nie należą.

Co zrobić, gdy nastąpi wypłata emerytury po śmierci?

W przypadku otrzymania emerytury lub renty za miesiąc, w którym nastąpił zgon osoby uprawnionej, bliscy nie muszą nic robić. Nie muszą składać wniosku o zwrot świadczenia ani zwracać pieniędzy do ZUS. W przypadku otrzymania emerytury lub renty za miesiąc następujący po miesiącu, w którym nastąpił zgon osoby uprawnionej, bliscy powinni złożyć do ZUS wniosek o zwrot świadczenia. Wniosek można złożyć w dowolnym oddziale ZUS lub za pośrednictwem Platformy Usług Elektronicznych (PUE) ZUS.

Zwrot emerytury po śmierci. Jakie konsekwencje za brak wniosku?

W przypadku niezłożenia wniosku o zwrot świadczenia ZUS może domagać się zwrotu przekazanej kwoty. ZUS ma prawo domagać się zwrotu nienależnie pobranych świadczeń przez okres 10 lat, licząc od dnia wypłaty świadczenia.

W przypadku, gdy bliscy nie złożą wniosku o zwrot świadczenia, ZUS wyśle im wezwanie do jego zwrotu. Jeśli wezwanie nie przyniesie skutku, ZUS może skierować sprawę na drogę sądową.

W przypadku przegrania sprawy w sądzie bliscy będą musieli zwrócić ZUS nienależnie pobrane świadczenie wraz z odsetkami.

Niezrealizowane świadczenie ZUS. Dla kogo ostatnia emerytura po śmierci bliskiego?

Członkowie rodziny zmarłego, który miał prawo do emerytury, renty lub złożył wniosek w sprawie tych świadczeń do ZUS mogą starać się o pieniądze w ramach niezrealizowanego świadczenia z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Według art. 136 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych: „W przypadku śmierci osoby, która zgłosiła wniosek o świadczenia określone ustawą, świadczenia należne jej do dnia śmierci wypłaca się małżonkowi, dzieciom, z którymi prowadziła wspólne gospodarstwo domowe, a w razie ich braku – małżonkowi i dzieciom, z którymi osoba ta nie prowadziła wspólnego gospodarstwa domowego. W razie ich braku – innym członkom rodziny uprawnionym do renty rodzinnej lub na których utrzymaniu pozostawała ta osoba”.

Tak więc prawo do niezrealizowanego świadczenia mają:

- w pierwszej kolejności mąż, żona lub dzieci zmarłego, jeśli prowadziły z nim wspólne gospodarstwo domowe,

- jeśli takich osób nie ma, to również małżonkowie i dzieci, z którymi zmarły nie prowadził gospodarstwa domowego.

- inni członkowie rodziny uprawnieni do renty rodzinnej lub ci, na których utrzymaniu pozostawała osoba zmarła, w razie braku małżonka i dzieci spoza gospodarstwa domowego zmarłego. Do grona innych członków rodziny zalicza się m.in. rodzeństwo i rodziców, ojczyma, macochę, oraz osoby przysposabiające.

Uwaga!

Jeśli o wypłatę świadczenia występuje więcej niż jedna osoba, np. kilkoro dzieci, dzieli się należną im kwotę na równe części.

Wypłata niezrealizowanego świadczenia – niezbędne dokumenty:

Dokumenty, które trzeba dołączyć do wniosku o niezrealizowane świadczenie (wniosek ENS):

- odpis aktu zgonu, chyba, że wnioskodawca złożył go wcześniej np. wraz z wnioskiem o zasiłek pogrzebowy,

- odpis aktu małżeństwa (w przypadku małżonka),

- odpis aktu urodzenia (w przypadku dzieci),

- oświadczenie lub inne dowody, które potwierdzają, że wnioskodawca prowadził wspólne gospodarstwo domowe ze zmarłym lub przyczyniał się do jego utrzymania.

Dokumenty o niezrealizowane świadczenie można złożyć osobiście w każdej placówce ZUS, nadać je pocztą albo wysłać elektronicznie przez Platformę Usług Elektronicznych ZUS.

Wniosek o niezrealizowane świadczenie ZUS - termin

Wniosek składa się zgodnie z prawem w ciągu 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, której przysługiwały świadczenia. Po 12 miesiącach roszczenia o wypłatę niezrealizowanych świadczeń wygasają, chyba że wcześniej zostanie złożony wniosek o dalsze prowadzenie postępowania w tej sprawie.

Jak i kiedy ZUS załatwi sprawę niezrealizowanego świadczenia?

W ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji o wypłacie niezrealizowanego świadczenia, ZUS ją wyda.

Uwaga! To nie to samo, co 30 dni od dnia złożenia wniosku

Podatek od niezrealizowanego świadczenia emerytalnego

Ze świadczenia ZUS potrąci podatek i odprowadzi do właściwego urzędu skarbowego. Po zakończeniu roku prześle informację o dochodach (PIT-11).

Ważne: Niezrealizowane świadczenia nie przysługują, gdy członek rodziny ubiegający się o prawo do niezrealizowanego świadczenia spełnia warunki wymagane do przyznania emerytury lub renty, a osoba zmarła nie wystąpiła przed śmiercią z wnioskiem o żadne z tych świadczeń. Wtedy niestety członkowie rodziny zmarłego nie mogą domagać się wypłacenia im świadczeń należnych uprawnionemu do dnia jego śmierci, i to bez względu na przyczynę braku takiego wniosku.

Renta rodzinna - stan obecny

Po śmierci męża lub żony, żyjący współmałżonek może przejąć jego świadczenie wypłacane przez ZUS. Jeżeli emerytura po mężu jest wyższa od emerytury wdowy po nim, to może ona złożyć wniosek o przyznanie świadczenia po zmarłym małżonku. Prawo to przysługuje również wdowcowi. Może się okazać, że pobieranie emerytury po zmarłym współmałżonku jest opłacalne

Uwaga!  Zasady przejmowania świadczeń z ZUS po zmarłych członkach rodziny, są uregulowane przez ustawę z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS. Zgodnie z tą ustawą przejęte świadczenie zawsze będzie wypłacane pod nazwą renty rodzinnej. Takie nazewnictwo obowiązuje nawet wtedy, gdy zmarły wcześniej pobierał emeryturę, a nie rentę z tytułu niezdolności do pracy.

Jednym z podstawowych kryteriów do przyznania renty rodzinnej jest wiek. O rentę może wystąpić wdowa, jeśli w chwili śmierci męża miała ukończone 50 lat lub była niezdolna do pracy, albo w sytuacji, gdy wychowuje, co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnionych do renty rodzinnej po zmarłym. Uprawnienie do renty rodzinnej przysługuje także, gdy wdowa spełni warunek dotyczący wieku lub niezdolności do pracy w czasie nie dłuższym niż 5 lat od śmierci męża lub od zaprzestania wychowywania dzieci.

Wysokość renty po zmarłym

Jeżeli o rentę rodzinną wystąpi więcej niż jedna uprawniona osoba (np. wdowa/wdowiec i dzieci), wtedy wypłata jest dzielona na równe części.

Wysokość renty zależy od liczby uprawnionych do niej osób. Jeżeli do renty rodzinnej uprawniona jest jedna osoba, to świadczenie wynosi 85 proc. świadczenia zmarłego.

Renta jest przyznawana wdowie dożywotnio, ale gdy kobieta osiągnie wiek emerytalny, może zwrócić się do ZUS o naliczenie własnej emerytury i wybrać, czy chce ją pobierać, czy pozostać przy rencie po mężu. Po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego (60 lat dla kobiet, 65 lat dla mężczyzn) nawet, gdy ZUS wypłaca rentę rodzinną, bo jest wyższa niż własne świadczenie – można dorabiać bez ograniczeń.

Małżonka rozwiedziona lub wdowa, która do dnia śmierci męża nie pozostawała z nim we wspólności małżeńskiej, mają prawo do renty rodzinnej, jeżeli w dniu śmierci męża miały (ustalone wyrokiem lub ugodą sądową) prawo do alimentów od niego.

Projekt ustawy o rencie wdowiej

Obywatelski projekt ustawy został przedstawiony Sejmowi w ubiegłym roku i obecnie znajduje się w procesie legislacyjnym. Zgodnie z nowymi przepisami, renta nie będzie mogła przekroczyć trzykrotności miesięcznej kwoty średniej emerytury wypłacanej przez ZUS tj. 8730 złotych netto. Nowy projekt zakłada, że:

- wdowa lub wdowiec zachowaliby swoje świadczenie (emeryturę lub rentę z ZUS, z KRUS, wojskową lub policyjną) oraz powiększyliby je o 50 procent renty rodzinnej po zmarłej żonie lub mężu,

- mogliby też pobierać w całości rentę rodzinną oraz 50 procent swojego świadczenia. Ci, którzy nabyli prawo do renty rodzinnej oraz emerytury lub renty z ZUS, z KRUS, wojskowej lub policyjnej, mogliby wtedy wybrać korzystniejsze dla siebie świadczenie oraz 50 proc. świadczenia, z którego wolą zrezygnować.

Co z projektem 300 plus dla wdów i wdowców?

W 2023 roku w Polsce pojawił się pomysł wprowadzenia nowego świadczenia dla wdów i wdowców, tzw. 300 plus dla wdowców. Świadczenie to miałoby być wypłacane co miesiąc w wysokości 300 złotych netto.

Projekt został złożony w Senacie w dniu 21 stycznia 2023 roku. Inicjatorką projektu była anonimowa osoba, która zebrała ponad 100 tysięcy podpisów poparcia.

Projekt zakładał, że świadczenie miałoby objąć osoby, które pozostawały w związku małżeńskim przez co najmniej 45 lat. Ustawa o 300 plus dla wdów i wdowców jednak nie powstanie. Senatorowie postanowili zakończyć pracę nad petycją po negatywnej opinii ministerstwa rodziny oraz po uzyskaniu opinii prawnej, zgodnie z którą „300 plus dla wdów i wdowców” naruszałby zasadę równości. Także zdaniem samych senatorów świadczenie uzależnione od długości małżeństwa byłoby niesprawiedliwe

Listen on Spreaker.