Leki, e-recepty, recepty transgraniczne i recepty papierowe - wszystko co warto wiedzieć

Dzisiaj zdecydowana większość to recepty elektroniczne (e-recepty), ale w niektórych przypadkach wydaje się recepty papierowe. Czytaj dalej, w jakich przypadkach i na jakich warunkach.

Kiedy recepta papierowa?

Receptę w formie wydruku na papierze otrzymasz:

1. Jeśli nie ma dostępu do systemu informatycznego,
2. Gdybyś był/była osobą o nieustalonej tożsamości (np. z powodu amnezji),
3. Gdy osoba wystawiająca receptę to obywatel UE, mający prawo do wykonywania zawodu lekarza w innym niż Polska państwie członkowskim Unii,
4. Gdy chodzi o receptę transgraniczną (mającą być zrealizowaną za granicą). Takie recepty mogą być wystawiane np. dla pacjentów małoletnich, a dla osób dorosłych wtedy, gdy chcą wykupić leki w krajach, które nie realizują recept elektronicznych,
5. Gdy jest to recepta farmaceutyczna, wystawiona przez farmaceutę w przypadku zagrożenia zdrowia.

E-recepty transgraniczne

Recepty transgraniczne, a właściwie e-recepta transgraniczna to określenie stosowane do recepty elektronicznej, którą można zrealizować w innym państwie Unii Europejskiej niż to, w którym została wystawiona. Zostanie ona zrealizowana za pełną odpłatnością (z możliwością refundacji po powrocie do kraju) i może być wystawiona na produkty lecznicze gotowe wydawane z przepisu lekarza lub wydawane bez przepisu lekarza, leki refundowane oraz nierefundowane. Nie jest możliwe wystawienie e-recepty transgranicznej na leki recepturowe, preparaty zawierających środki odurzające lub substancje psychotropowe ani leki przepisanych przez lekarza do zastrzeżonego stosowania (np. mogących spowodować ciężkie następstwa).

Uwaga: Recepty elektroniczne można zrealizować tylko w Chorwacji, Estonii, Finlandii i Portugalii. Wkrótce jednak to się zmieni i będzie można zrealizować e-receptę w każdym kraju Unii Europejskiej. Komisja Europejska (KE) wydała już na to zgodę. 

Recepty kontynuowane są wystawiane przez farmaceutę, aby kontynuować leczenie lekiem przepisanym przez lekarza. Taką receptę wystawia się na podstawie zlecenia lekarza zapisanego w Systemie Informacji Medycznej (SIM).

Ile leku na recepcie jednorazowo?

Lekarz jednorazowo może ci przepisać maksymalnie:

• Na e-recepcie lek potrzebny na 360 dni, na recepcie papierowej potrzebny na 120 dni.
• 12 recept papierowych jeżeli okresy stosowania leków następują po sobie i łącznie nie przekraczają 360 dni.
• Na jednej recepcie papierowej przepisuje się do pięciu leków albo jeden lek recepturowy (robiony w aptece).
• Na e-recepcie przepisuje się jeden lek, ale gdy lekarz wystawia kilka e-recept, może połączyć je w pakiet.
• Na jednej recepcie papierowej nie przepisuje się kilku leków do realizacji w różnych terminach.

Jak długo ważne są recepty?

E-recepta w zasadzie ważna jest 30 dni, ale są i takie, które są ważne 7, 120 lub 365 dni. Najmniej czasu (7 dni) jest na wykupienie antybiotyku, na wykupienie preparatów immunologicznych masz 120 dni. Żeby e-recepta była ważna rok, lekarz musi to zaznaczyć.

• E-receptę 30-dniową możesz wykupić w późniejszym terminie tylko wtedy, gdy lekarz zaznaczy, że możesz ją zrealizować od konkretnej daty.
• Jeśli Twoja e-recepta ważna jest rok, i tak powinieneś/powinnaś wykupić pierwsze opakowanie nim minie 30 dni od daty jej wystawienia.
• Jednorazowo możesz wykupić zapas leku na 180 dni.
• Jeśli dany lek wypisany w większej ilości, np. 10 opakowań, kupujesz „na raty”, musisz to robić w tej samej aptece.

Dlaczego e-recepta rozpoczęta w jednej aptece nie może być dokończona w innej? Według Ministerstwa Zdrowia wprowadzenie takiej zasady umożliwia aptekom prawidłowe rozliczanie się z Narodowym Funduszem Zdrowia. Dla każdej e-recepty jest wystawiany Dokument Realizacji Recepty (DRR). Obecnie w resorcie zdrowia prowadzone są prace analityczne nad wprowadzeniem zmian w zakresie możliwości realizacji jednej e-recepty w różnych aptekach.  Planowany termin wdrożenia rozwiązania stanowi II kwartał 2023 r., ale ze względów proceduralnym termin ten może ulec zmianie. 

Recepta papierowa jest wydawana na 30 dni, chyba, że lekarz wskaże na niej datę realizacji. Wtedy ważność recepty będzie liczyła się od upływu tego terminu.

Uwaga! Okres 30 dni to nie to samo co miesiąc. Np. recepta wystawiona 10 kwietnia jest ważna do 9 maja, nie do 10.

Recepta z terminem odroczonym: wystawiana jest ze wskazaną przez lekarza datą realizacji przypadającą za 3, 6, 9 miesięcy lub za rok. Na takiej recepcie można wypisać wyłącznie leki wystarczające na 3 miesiące.

Zamienniki leków refundowanych

Odpowiedniki/zamienniki leków są tańsze, ale ich cena nie wpływa na ich jakość ani działanie. Od leku przepisanego przez lekarza mogą się różnić jedynie na korzyść, ponieważ jako wyprodukowane później mają zwykle bezpieczniejsze środki wypełniające.

Uwaga: Zamiana leku przepisanego przez lekarza na jego odpowiednik może odbywać się jedynie za zgodą pacjenta lub na jego życzenie. Apteka ma obowiązek zapewnić dostępność odpowiednika.

Czytaj również: Złe wiadomości dla emerytów. Waloryzacja emerytur będzie mniejsza przez tarczę antykryzysową [TABELA]

Bezpłatne leki 75+

Po ukończeniu 75 lat, masz prawo do bezpłatnych leków na choroby wieku podeszłego, ale potrzebujesz na nie recepty i musisz mieć ubezpieczenie zdrowotne. Bezpłatne są leki wymienione w wykazie Ministerstwa Zdrowia. Obejmuje on również leki stosowane w leczeniu chorób wieku podeszłego wydawane pacjentom za odpłatnością ryczałtową 50 proc. lub 30 proc.

Uwaga: Aktualny wykaz leków dostępnych bezpłatnie znajdziesz na stronie https://75plus.mz.gov.pl/ gdzie trzeba kliknąć w "Pobierz aktualny wykaz leków dostępnych bezpłatnie".

Import docelowy leków

Import docelowy leków to przywóz z zagranicy leków niedopuszczonych do obrotu w Polsce, w celu ratowania życia lub zdrowia pacjenta. Zapotrzebowanie na lek, wystawione przez lekarza podczas wizyty pacjenta, wymaga zatwierdzenia (w ciągu 7 dni) przez konsultanta w danej dziedzinie. Od tego czasu Minister Zdrowia ma 21 dni na decyzję. Zapotrzebowanie ważne jest 60 dni od dnia jego potwierdzenia przez ministra do dnia złożenia go w hurtowni farmaceutycznej za pośrednictwem apteki.

Wyrób medyczny

Wyrób medyczny to wszystko, co służy dla celów terapeutycznych i leczniczych, ale nie jest produktem farmakologicznym. Do tej ogromnej grupy zaliczamy proste wyroby, takie jak opatrunki, pieluchomajtki, cewniki, sprzęt stomijny, aparaty słuchowe, soczewki okularowe, obuwie ortopedyczne, wózki inwalidzkie, po różnego rodzaju protezy, a nawet materace przeciwodleżynowe, laski i kule. Zakup wyrobów medycznych może być nawet w 100 proc. dofinansowany z NFZ. Żeby otrzymać takie wsparcie, niezbędne jest zlecenie. Wystawia je lekarz (w tym lekarz POZ), pielęgniarka, położna, felczer lub fizjoterapeuta. Obowiązuje też zasada specjalizacji, czyli np. zlecenie na okulary wystawia okulista, a na zakup wózka inwalidzkiego m.in.: ortopeda, neurolog, chirurg, lekarz rehabilitacji medycznej czy reumatolog.

Zlecenie na wyroby medyczne przysługujące comiesięcznie może być wypisane na okres nie dłuższy niż:

• 12 kolejnych miesięcy, jeśli e-zlecenie jest wystawione i zweryfikowane w trakcie wypisania, 
• 6 kolejnych miesięcy, gdy zlecenie jest wypisane na starym druku i potwierdzone do refundacji przez pracownika NFZ