Od 4 listopada zmiany w prawie spadkowym. Mniej formalności i większe bezpieczeństwo

Rewolucyjne zmiany w prawie spadkowym

Ustawa zmieniająca prawo spadkowe wejdzie w życie 15 listopada 2023 r. Wprowadzi zmiany zasad dziedziczenia, które przede wszystkim mają uprościć i usprawnić postępowanie spadkowe.

Czym zajmuje się prawo spadkowe? Reguluje ono zasady dziedziczenia po zmarłych członkach rodziny. Jest to zbiór przepisów, które regulują wszelkie kwestie związane z dziedziczeniem. Warto je znać choćby po to, aby wiedzieć, jaka jest kolejność dziedziczenia ustawowego, czy też jak uniknąć konieczności spłaty długów po krewnym.

Po śmierci spadkodawcy prawa i obowiązki majątkowe (np. własność, ale też odpowiedzialność za długi) przechodzą na spadkobierców, którymi są najczęściej członkowie rodziny zmarłego. Co dokładnie reguluje prawo spadkowe? Kolejne jego przepisy określają m.in.:

• zasady nabywania spadku w drodze dziedziczenia ustawowego i testamentowego,
• zasady przyjmowania i odrzucania spadku przez spadkobierców,
• kolejność dochodzenia do spadku bliższych i dalszych krewnych spadkodawcy,
• zasady ochrony spadkobierców np. w drodze zachowku,
• sposoby podziału spadku,
• zasady odpowiedzialności za długi wchodzące w skład spadku.

Zmienia się trzecia grupa spadkowa: krąg spadkobiorców zostanie w tej grupie ograniczony do dziadków spadkodawcy, rodzeństwa jego rodziców spadkodawcy oraz ich zstępnych (zstępni to dzieci, wnuki, prawnuki itd.).

Nie będą już dziedziczyć dalsi zstępni dziadków spadkodawcy, czyli tzw. cioteczne lub stryjeczne wnuki i dalsze pokolenia, często w ogóle nie wiedzące, że ich krewny zmarł. Dzięki temu mają się skrócić postępowania sądowe. To przecież sąd poszukuje i wzywa na rozprawę dalszych krewnych spadkodawcy. Ustawa wprowadzająca m.in. ograniczenie kręgu spadkobierców została uchwalona przez Sejm i jej przepisy wejdą dopiero w życie. P

Podział majątku po zmarłym fachowo nazywany jest działem spadku. Polega on na podzieleniu składników majątku po spadkodawcy pomiędzy poszczególnych spadkobierców.

Spis treści

1. Rewolucyjne zmiany w prawie spadkowym
2. Alimenciarze niegodni dziedziczenia 
3. Przyjęcie lub odrzucenie spadku - zmiany terminów

Alimenciarze niegodni dziedziczenia 

Zgodnie z kodeksem cywilnym prawo do otrzymania spadku zyskują według dziedziczenia ustawowego najbliżsi krewni zmarłego w następującej kolejności:

• dzieci i małżonek – przy czym część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż 1/4 całości spadku;
• wnuki – jeśli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku;
• małżonek i rodzice spadkodawcy – jeśli otwarcia spadku nie dożyły ani jego dzieci, ani wnuki;
• rodzice spadkodawcy – w przypadku braku zstępnych i małżonka;
• rodzeństwo spadkodawcy – jeśli nie ma nikogo z wymienionych wyżej krewnych;
• dziadkowie spadkodawcy – dziedziczący spadek w przypadku braku zstępnych, małżonka, rodziców, rodzeństwa i zstępnych rodzeństwa spadkodawcy.

Zgodnie z wprowadzonym w 2023 r. nowym prawem spadkowym wyłączeni z dziedziczenia są dalsi zstępni dziadków spadkodawcy, czyli tzw. cioteczne lub stryjeczne wnuki i dalsze pokolenia.

Za niegodne dziedziczenia będą mogły być uznane osoby, które uporczywie uchylały się od wykonywania wobec spadkodawcy obowiązku alimentacyjnego, określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem albo inną umową. Tak samo sprawy mają się mieć z osobami, które uporczywie uchylały się od obowiązku pieczy nad spadkodawcą.

Przyjęcie lub odrzucenie spadku - zmiany terminów

Inna z uchwalonych zmian dotyczy oświadczeń o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Obecnie przepisy przewidują, że spadkobiorca na złożenie takiego oświadczenia ma sześć miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o śmierci spadkodawcy. Po zmianach termin ten będzie mógł być zawieszony w sytuacji, w której złożenie takiego oświadczenia będzie wymagać zezwolenia sądu opiekuńczego. Złożenie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku przez osobę małoletnią często wiąże z koniecznością wystąpienia do sądu przez opiekunów dziecka o stosowne zezwolenie. Termin oczekiwania na takie postanowienie sądu będzie przerywał bieg 6 miesięcznego terminu na przyjęcie lub odrzucenie spadku.

Ogólne zasady takiego dziedziczenia pozostały takie same. Jeśli więc spadek przypadnie nieletniemu dziecku, oświadczenie o jego przyjęciu lub odrzuceniu mogą złożyć w jego imieniu wyłącznie rodzice lub opiekunowi prawni i tylko po uzyskaniu stosownego zezwolenia sądu.

Pierwsza zmiana przepisów polega na niewliczaniu do 6-miesięcznego terminu na złożenie takiego oświadczenia czasu oczekiwania na zezwolenie sądu. Druga przewiduje pewien wyjątek od obowiązku uzyskania takiego zezwolenia. Nie będzie ono bowiem potrzebne, jeśli rodzice chcą złożyć w imieniu dziecka oświadczenie o odrzuceniu spadku, ponieważ sami dokonali takiego odrzucenia wcześniej. Trzecia zmiana z kolei polega na tym, że o zezwolenie na złożenie oświadczenia w imieniu nieletniego dziecka o przyjęciu lub odrzuceniu spadku rodzice lub opiekunowie będą mogli wnioskować nie tylko do sądu opiekuńczego, ale także do sądu spadku. Czyli sądu właściwego do rozpoznania wniosku o stwierdzenie nabycia spadku.

Listen on Spreaker.