Opieka w domu lub zakładzie opiekuńczym. Komu przysługuje?

Spis treści

1. Opiekunka domowa dla osoby samotnej
2. Opiekunka domowa - usługi opiekuńcze
3. Opiekunka domowa - specjalistyczne usługi opiekuńcze
4. Ile trzeba zapłacić za usługi opiekuńcze
5. Usługi opiekuńcze - jak je uzyskać
6. Zakład opiekuńczy
7. DPS - Procedura przyjęcia krok po kroku
8. Ile kosztuje pobyt w DPS?

Opiekunka domowa dla osoby samotnej

Usługi opiekuńcze z pomocy społecznej to forma wsparcia, która umożliwia osobom starszym, chorym lub niepełnosprawnym pozostanie w domu i samodzielne życie. Usługi te są świadczone przez ośrodki pomocy społecznej i obejmują pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, opiekę higieniczno-pielęgnacyjną oraz, w miarę możliwości, zapewnienie kontaktów z otoczeniem.

Osobie samotnej, która z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymaga pomocy innych osób, a jest jej pozbawiona, przysługuje pomoc. Mogą to być usługi opiekuńcze lub specjalistyczne usługi opiekuńcze.

Usługi opiekuńcze lub specjalistyczne usługi opiekuńcze mogą być przyznane również osobie, która wymaga pomocy innych osób i ma rodzinę, ale ta rodzina – małżonek mieszkający osobno, wstępni ani zstępni nie mogą takiej pomocy zapewnić.

Opiekunka domowa - usługi opiekuńcze

Zwykła (niespecjalistyczna) opieka polega na zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, opiece higienicznej, zaleconej przez lekarza pielęgnacji oraz, w miarę możliwości, zapewnianiu kontaktów z otoczeniem. Konkretniej? Usługi opiekuńcze mogą obejmować pomoc w codziennych zajęciach, takich jak robienie zakupów, sprzątanie, gotowanie, załatwianie spraw w urzędach i instytucjach. Także mycie, kąpanie, ubieranie, pomoc dla osób chorych, dozowanie lekarstw, prześciełanie łóżka, zapobieganie powstawaniu odleżyn i odparzeń, karmienie, wizyty u sąsiadów, spacery.

Opiekunka domowa - specjalistyczne usługi opiekuńcze

Zawsze są dostosowane do szczególnych potrzeb wynikających z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności. Specjalistyczne usługi opiekuńcze to np. pielęgnacja wspierająca proces leczenia, rehabilitacja fizyczna i usprawnianie zaburzonych funkcji organizmu zgodnie z zaleceniami lekarskimi lub zaleceniami specjalisty z zakresu rehabilitacji ruchowej lub fizjoterapii. Jest to szczególny rodzaj usług dostosowanych do rodzaju schorzeń lub niepełnosprawności. Są one świadczone przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym, np. przez pielęgniarki, rehabilitantów, fizjoterapeutów.

Zobacz także: Na jaką pomoc może liczyć emeryt?

Ośrodek Pomocy Społecznej, przyznając usługi opiekuńcze, ustala ich zakres, czas trwania i miejsce świadczenia. Rada Gminy określa w drodze uchwały, szczegółowe warunki przyznania usług opiekuńczych i odpłatności za nie (lub całkowitego zwolnienia od opłat), jak również tryb ich pobierania.

Uwaga! Rada gminy nie proceduje uchwał w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi.

Ile trzeba zapłacić za usługi opiekuńcze

W roku 2023 pełna odpłatność za 1 godzinę usług opiekuńczych przez 7 dni w tygodniu, niedziele i święta wynosi 32,00 zł.

Wysokość odpłatności w procentach od kosztu usługi osoby samotnie gospodarującej oraz osoby w rodzinie jest ustalone według kryterium ustawy o pomocy społecznej i wynosi 776 zł lub 600 zł. O kryterium dochodowym mówi art. 8 tej ustawy: Prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej przysługuje:

1. Osobie samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza kwoty 776 zł;
2. Osobie w rodzinie, w której dochód na osobę nie przekracza kwoty 600 zł.

Wysokość opłat, ewentualnie zwolnienie z nich zależy od miejsca zamieszkania (osoby mieszkające w różnych gminach mogą zapłacić różne sumy za taką samą usługę).

Poziom ponoszonych opłat zależy też do dochodu na osobę w rodzinie i od tego czy i o ile przekraczamy tzw. kryterium dochodowe. Jeśli nie przekraczamy kryterium dochodowego, które wynosi 600 zł na osobę w rodzinie, nie ponosimy odpłatności. Dla osoby samotnie gospodarującej kryterium to wynosi 776 zł. W przypadku przekroczenia ponosimy częściową odpłatność, tym większą im większe przekroczenie (aż do 100 proc. ceny danej usługi).

Osoby, których dochód nie przekracza ustawowo określonego kryterium mają bezpłatnie świadczone usługi. Dla pozostałych osób, wysokość odpłatności jest uzależniona także od tego czy usługi wykonywane są w miejscu zamieszkania danej osoby, czy w domach dziennego pobytu oraz czy ich zakres jest standardowy czy ponadstandardowy.

Uwaga! Szczególna sytuacja życiowa osoby korzystającej z pomocy, może być powodem częściowego lub całkowitego zwolnienia z opłat za usługi (mimo przekroczenia kryterium dochodowego).

W szczególnie uzasadnionych przypadkach na wniosek osoby uprawnionej lub pracownika socjalnego świadczeniobiorca może zostać w całości lub częściowo zwolniony z ponoszonych opłat za określony czas korzystania z usług ze względu na:

• wysokie wydatki na leki,
• wysokie koszty związane z leczeniem i rehabilitacją,
• dużą liczbę usług spowodowanych przewlekła chorobą,
• ponoszenie opłat za usługi świadczone na rzecz innego członka rodziny,
• ponoszenie opłat za pobyt członka rodziny w ośrodku wsparcia, domu pomocy społecznej, placówce opiekuńczo-wychowawczej, placówce leczniczo-rehabilitacyjnej, placówce lecznico-pielęgnacyjnej, rodzinie zastępczej lub innej placówce,
• innych uzasadnionych okoliczności.

O zwolnieniu z opłat decyduje kierownik ośrodka pomocy społecznej.

Usługi opiekuńcze - jak je uzyskać

O pomoc w formie usług opiekuńczych (także specjalistycznych usług opiekuńczych) trzeba zwrócić się do ośrodka pomocy społecznej w miejscu zamieszkania. Nie trzeba tam nawet iść, wystarczy skontaktować się telefonicznie lub wysłać list. Wymagane jest jednak zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia, uzasadniające korzystanie z usług opiekuńczych i zaleconą przez lekarza pielęgnację.

Co dalej?

1. Po zgłoszeniu pracownik socjalny OPS (w ciągu dwóch tygodni) odwiedza osobę oczekującą pomocy w jej mieszkaniu i przeprowadza tzw. rodzinny wywiad środowiskowy, by ocenić sytuację życiową podopiecznego. Od wyników wywiadu zależy m.in. ustalenie wysokości ewentualnej odpłatności za usługi. Ośrodek pomocy społecznej kieruje się zasadą, że osoba wymagająca opieki i pomocy, najpierw powinna oczekiwać jej od najbliższych. Wywiad środowiskowy ma na celu ustalenie czy rodzina pomocy udziela, czy nie. OPS może wtedy ustalić z rodziną wysokość wsparcia finansowego jaką będzie ona świadczyć.

Uwaga! W trakcie wywiadu środowiskowego pracownik socjalny może pytać nas o zgromadzone oszczędności, wartości posiadanych ruchomości i nieruchomości, a nieudzielenie mu informacji może spowodować, że pomoc nie zostanie przyznana.

2. Ośrodek pomocy społecznej w ciągu 30 dni od otrzymania zgłoszenia zapotrzebowania na usługi wydaje decyzję administracyjną (na piśmie) o jej przyznaniu bądź nie.

Zakład opiekuńczy

Dom Pomocy Społecznej (DPS) to placówka opiekuńcza dla osób wymagających całodobowej opieki specjalistycznej: przewlekle chorych, niepełnosprawnych, z demencją. Zapewnia ona zakwaterowanie, pomoc medyczną i opiekę wyspecjalizowanego personelu przez całą dobę. Zaspokaja w ten sposób potrzeby bytowe i opiekuńcze oraz wspomaga.

DPS - Procedura przyjęcia krok po kroku

Skierowanie do Domu Pomocy Społecznej może otrzymać osoba, która ze względu na podeszły wiek, przewlekłe choroby, niepełnosprawność intelektualną lub fizyczną albo uzależnienie od alkoholu wymaga całodobowej opieki. Zaliczamy do nich przede wszystkim zapewnienie zakwaterowania i wyżywienia, pielęgnację i udzielanie pomocy we wszelkich czynnościach życiowych oraz prowadzenie terapii zajęciowych. Skierowanie do Domu Opieki Społecznej wydaje organ gminy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania.

1. Postępowanie o wydanie skierowania (trwające nie dłużej niż 30 dni) Ośrodek Pomocy Społecznej zaczyna na podstawie wniosku. Wniosek o skierowanie do DPS-u składamy w OPS-ie, znajdującym się na terenie zameldowania osoby, której dotyczy. Wniosek nie musi być złożony osobiście przez osobę zainteresowaną, może to zrobić każdy pośrednik. A także Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie lub Ośrodek Pomocy Społecznej.

Uwaga! We wniosku musi znaleźć się zgoda zainteresowanego na umieszczenie go w Domu Pomocy Społecznej.

2. Pracownik socjalny z OPS-u czyta dokumenty potwierdzające sytuację życiową zainteresowanego oraz przeprowadza wywiad środowiskowy by przekonać się o braku możliwości zapewnienia wnioskodawcy właściwej opieki w miejscu zamieszkania.

3. Do wydania decyzji o skierowanie do DPS-u niezbędne jest uzyskanie zaświadczenia lekarskiego. Lekarz specjalista przeprowadzi badanie i zapozna się z dotychczasową dokumentacją medyczną.

4. Do zaświadczenia lekarskiego należy dołączyć:

• aktualną decyzję organu emerytalno-rentowego,
• zaświadczenie lekarza psychiatry,
• zaświadczenie psychologa,
• zaświadczenie o wysokości dochodów,
• pisemną zgodę zainteresowanego na ponoszenie opłaty i potrącanie jej w ustalonej części ze świadczenia emerytalno-rentowego lub zasiłku.

5. Ośrodek Pomocy Społecznej wydaje skierowanie na czas nieokreślony. Jeśli centrum pomocy rodzinie poinformuje zainteresowanego o odmowie umieszczenia go w DPS-ie, w ciągu 14 dni od daty wydania negatywnej decyzji, może on odwołać się do samorządowego kolegium odwoławczego.

6. Na podstawie otrzymanego skierowania decyzję o umieszczeniu w DPS-ie wydaje starosta powiatu, w której zlokalizowana jest placówka. Pacjenci kierowani są do DPS-ów, które znajdują się jak najbliżej ich miejsca zamieszkania.

Funkcjonują różne domy pomocy społecznej:

• dla osób w podeszłym wieku,
• przewlekle somatycznie chorych,
• przewlekle psychicznie chorych,
• niepełnosprawnych intelektualnie,
• niepełnosprawnych fizycznie,
• uzależnionych od alkoholu.

Ile kosztuje pobyt w DPS?

Pobyt w gminnym Domu Pomocy Społecznej jest odpłatny w maksymalnej wysokości 70 proc. dochodów mieszkańca. W zależności od rodzaju placówki, standardu i miejscowości – koszt pobytu waha się między 2500- 3900 zł. Różnicę, jeśli taka jest (między kosztem pobytu a 70 proc. dochodu mieszkańca) w pierwszej kolejności pokrywa rodzina.

Opłatę za pobyt może wnosić mieszkaniec, jego ustawowy przedstawiciel, małżonek lub inny członek rodziny. W przypadku braku możliwości wnoszenia opłat przez wymienione osoby, obowiązek finansowy spoczywa na gminie. Miesięczny koszt utrzymania w DPS-ach ustalają co roku władze gminne.