Nowe limity dorabiania dla seniorów od 1 grudnia

Ponieważ zmiany limitów dorabiania mają wpływ na sytuację finansową emeryta, warto być czujnym aby nie stracić świadczeń. Dla emerytów, którzy nie osiągnęli powszechnego wieku emerytalnego (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn) i nadal pracują ustalono limity zarobków, uzależniając te ograniczenia od danych publikowanych przez Główny Urząd Statystyczny (GUS). Limity dorabiania są ściśle powiązane z przeciętnym wynagrodzeniem w gospodarce, a ich ich przekroczenie może oznaczać, że świadczenia osób dorabiających zostaną zmniejszone lub nawet anulowane.

Zmniejszenie lub zawieszenie renty lub emerytury dotyczy zatem osób dorabiających, które nie osiągnęły wieku emerytalnego. Powinny one sprawdzać, czy ich zarobki nie spowodują zmniejszenia lub zawieszenia wypłaty świadczenia.

ZUS może zmniejszyć lub zawiesić

Świadczenie będące przychodem z takiej działalności, od której są obowiązkowe składki na ubezpieczenia społeczne. Chodzi np. o:

• emeryturę,
• emeryturę pomostową,
• nauczycielskie świadczenie kompensacyjne,
• rentę z tytułu niezdolności do pracy,
• rentę rodzinną.

ZUS może zawiesić lub zmniejszyć świadczenia (emerytury lub renty) w przypadku osiągania na emeryturze bądź rencie dodatkowych przychodów z:

• pracy na podstawie stosunku pracy,
• pracy na podstawie umowy zlecenia i umowy agencyjnej oraz współpracy przy jednej z tych umów.

Limity dorabiania

Zmniejszenie emerytury lub renty następuje w razie osiągania przychodu brutto przekraczającego 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.

Zawieszenie emerytury lub renty następuje w razie osiągania przychodu brutto większego niż 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, prawo do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy oraz renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba, ulega zawieszeniu.

W przypadku zawieszenia emerytury lub renty, świadczenie jest wypłacane ponownie, gdy łączny przychód z pracy spadnie poniżej limitu 130% przeciętnego wynagrodzenia.

Od 1 grudnia może dorobić więcej 

Osoby pobierające wcześniejszą emeryturę, rentę rodzinną lub rentę z tytułu niezdolności do pracy mogą dorobić do pobieranego świadczenia. Mówią o tym przepisy ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 grudnia 1998 roku (Dz.U. nr 162 poz. 1118). Kwota dodatkowego dochodu jest jednak ograniczona i uzależniona od wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w Polsce. 

GUS zdążył już poinformować, że przeciętne wynagrodzenie w Polsce w trzecim kwartale 2023 roku wyniosło 7194,95 zł brutto.

Stąd prezes ZUS wydał 13 listopada komunikat w sprawie granicznych kwot przychodu stosowanych przy zawieszaniu albo zmniejszaniu emerytur i rent. Zgodnie z tym komunikatem od 1 grudnia emeryt będzie mógł dorobić:

• nie więcej niż 5036,50 zł miesięcznie – po przekroczeniu tej kwoty pobierane świadczenie zostanie zmniejszone,
• nie więcej niż 9353,50 zł miesięcznie – po przekroczeniu tej kwoty pobierane świadczenie zostanie całkowicie zawieszone.

Od 1 września do 30 listopada 2023 r. emeryci, którzy nie osiągnęli powszechnego wieku emerytalnego, mogli dorobić 4904,10 zł brutto, teraz limit wzrósł o 132,37 zł. Obecny limit jest wyższy od poprzedniego, ponieważ wzrosły wynagrodzenia, od których jest uzależniony.

Zmniejszenie lub zawieszenie świadczenia

Zarabiając do 5036,47 zł brutto miesięcznie dorabiający do emerytury lub renty nie narazi się na ryzyko utraty części swojego świadczenia. Jeżeli jednak emeryt zarobi 130 proc. miesięcznego wynagrodzenia, czyli od 1 grudnia 9353,50 zł, całe jego świadczenie zostanie mu odebrane. A co stanie się, jeśli przekroczy próg 70 procent? W przypadku przekroczenia 70 proc. średniego miesięcznego wynagrodzenia, emeryt straci:

• 794,35 zł w przypadku emerytur i rent z tytułu całkowitej niezdolności do pracy,
• 595,80 zł w przypadku pobierania renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy,
• 675,24 zł gdy pobiera rentę rodzinną dla jednej osoby.

Aby uniknąć zmniejszenia lub zawieszenia emerytury lub renty, warto pamiętać o regularnym zgłaszaniu ZUS-owi informacji o swoich dochodach z pracy.

Kogo nie dotyczą limity?

Powyższe limity dotyczą wyłącznie emerytów pobierających wcześniejszą emeryturę, czyli tzw. świadczenie przedemerytalne. Emeryci pobierający emeryturę właściwą, którzy przekroczyli powszechny wiek emerytalny (wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn) mogą dorabiać do świadczenia bez ograniczeń, a ich emerytura nie zostanie ani ograniczona, ani zawieszona.

Limity dorabiania nie dotyczą:

• osób, które mają prawo do emerytury oraz ukończyły powszechny wiek emerytalny. Wyjątek od tej zasady stanowią ci emeryci, którym ZUS podwyższył wyliczoną emeryturę do kwoty świadczenia minimalnego, czyli do 1588,44 zł brutto. Jeżeli ich przychód z tytułu pracy przekroczy wysokość kwoty podwyższenia do minimalnej emerytury, ich emerytura będzie wypłacana bez dopłaty do minimum,
• osób mających prawo do emerytury częściowej,
• osób mających prawo do renty inwalidy wojennego, z tytułu pobytu w obozie i w miejscach odosobnienia lub renty rodzinnej po tych inwalidach.

Uwaga! Jeżeli ktoś pobiera rentę rodzinną, która jest kwotowo korzystniejsza od ustalonej emerytury z tytułu ukończenia powszechnego wieku emerytalnego – może zarobkować bez ograniczeń.