Jak rozliczyć PIT emeryta za rok 2023? Za spóźnienie seniorom grożą kary!

Spis treści

1. Co to jest PIT?
2. Jakie zeznanie podatkowe dla emeryta
3. Czym jest PIT-40A i kto go otrzymał
4. Czym jest PIT-11A i kto go otrzymał
5. 1,5 procent podatku na Organizację Pożytku Publicznego
6. Ulgi i odliczenia w deklaracji PIT emeryta

Jeżeli w 2023 roku choć raz pobraliśmy świadczenie z ZUS, Zakład przysłał nam jeden z formularzy: PIT-40A, PIT-11A lub PIT-11.

Co to jest PIT?

PIT to podatek dochodowy od osób fizycznych. Rozliczenie PIT-ów, bo pitami nazywa się również formularze do rozliczeń, polega na obliczeniu rocznego podatku od dochodów osobistych (np. z pracy, z emerytur, rent, z umów o dzieło/zlecenie, czy ze sprzedaży nieruchomości) uzyskanych w ubiegłym roku. Deklaracje z ZUS zostały przesłane emerytom do końca lutego tego roku.

Jakie zeznanie podatkowe dla emeryta

Nie wszyscy emeryci muszą się rozliczać z fiskusem. Emeryci, którzy nie uzyskali w roku podatkowym innych dochodów poza emeryturą, nie muszą składać do Urzędu Skarbowego rocznej deklaracji PIT-37 lub PIT-36. Zrobi to za nich ZUS. 

Muszą się samodzielnie rozliczać emeryci, chcący skorzystać z przywilejów i ulg podatkowych, np. mający możliwość skorzystania z preferencyjnego rozliczenia PIT wspólnie z małżonkiem albo jako osoby samotne – wspólnie z małoletnim dzieckiem. Obowiązek rozliczenia mają również ci, którzy mieli w roku podatkowym (2023) inne przychody poza emeryturą.

Czym jest PIT-40A i kto go otrzymał

Deklaracja PIT-40A jest dla osób, które chcą same rozliczyć się z fiskusem. Taki PIT otrzymują emeryci i renciści, którzy pobierali świadczenie z ZUS przez cały rok kalendarzowy, a w wyniku rozliczenia podatku uzyskali w 2023 roku niedopłatę podatku lub jego rozliczenie wyniesie 0 złotych. Dotyczy to także emerytów i rencistów zamieszkałych za granicą – w takich państwach, z którymi Polskę łączą umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Na mocy tych umów emerytury i renty z ZUS podlegają opodatkowaniu w Polsce. PIT-40A to roczne rozliczenie przychodu i wyliczenie podatku dla osób, które przynajmniej w grudniu 2023 roku pobierały emeryturę, rentę, świadczenie przedemerytalne, zasiłek przedemerytalny, nauczycielskie świadczenie kompensacyjne lub rentę socjalną i nadal pobierają to świadczenie. W tym roku termin dostarczenia PIT-40A minął 2 marca.

Czym jest PIT-11A i kto go otrzymał

PIT-11A od organu rentowego jest informacją o dochodach dla osób, które pobierały z ZUS zasiłki chorobowe czy macierzyńskie. Także dla tych, którzy w momencie rozliczania podatku nie są już świadczeniobiorcami ZUS. Deklaracje te otrzymają także tacy, którzy nie pobierali świadczeń do końca roku podatkowego i ci spośród świadczeniobiorców, którzy złożyli w ZUS oświadczenie o zamiarze wspólnego rozliczania dochodów z małżonkiem lub dziećmi albo też złożyli wniosek o obliczanie i pobieranie zaliczki na podatek według wyższej skali podatkowej oraz wniosek o niesporządzaniu rocznego obliczenia podatku na PIT-40A.

Uwaga! Jeśli pomimo pobierania świadczeń z ZUS nie dostaliśmy do 1 marca PIT z tego organu, w każdej placówce Zakładu możemy zwrócić się o duplikat deklaracji PIT i tam go otrzymać.

1,5 procent podatku na Organizację Pożytku Publicznego

1,5 proc. podatku na rzecz organizacji pożytku publicznego może przekazać każdy emeryt i rencista. W sytuacji, kiedy wsparcie chcemy przekazać tej samej organizacji, co w ubiegłym roku, nie musimy składać dodatkowych dokumentów. W przypadku zmiany organizacji, jeżeli nie składamy osobnego rozliczenia niż to z ZUS, powinniśmy złożyć PIT-OP.

Uwaga! ZUS nie rozlicza świadczeniobiorców z nadpłatą podatku. Oni dostali PIT 11A, a zwrot nadpłaty nastąpi w ciągu 45 dni od złożenia zeznania podatkowego.

Ulgi i odliczenia w deklaracji PIT emeryta

Osoby pobierające świadczenia z ZUS:

• mogą rozliczyć się wspólnie z małżonkiem,
• mogą rozliczyć się z dzieckiem, o ile są samotnymi rodzicami, 
• mają prawo skorzystać z odliczeń oraz ulg podatkowych.

Podatnik, który chce skorzystać z dostępnych preferencji, musi do 30 kwietnia 2024 r. na podstawie otrzymanej deklaracji z ZUS oraz posiadanych dokumentów dotyczących np. dochodów małżonka, przychodów z prowadzonej przez siebie działalności czy innych dochodów złożyć zeznanie PIT-37 lub PIT-36.W wybranym przez siebie formularzu można rozliczyć przysługujące nam ulgi i wydatki, np. na rehabilitację czy Internet.

Ulgi podatkowe pozwalają na:

• obniżenie podstawy opodatkowania podatkiem PIT, od której opłacany jest podatek, dzięki czemu maleje kwota podatku należnego fiskusowi,
• odjęcie kwoty ulgi od obliczonego podatku.

Jeśli emeryt samodzielnie sporządzi deklarację podatkową, może skorzystać z ulg podatkowych.

1. Ulga prorodzinna, czyli ulga na dziecko w PIT za 2023 rok, to ulga, z której mogą skorzystać rodzice, którzy sprawują władzę rodzicielską nad dzieckiem lub opiekunowie prawni dziecka, pod warunkiem, że ono z nimi mieszka lub są dla niego rodzinną zastępczą. Po zmianie prawa, dla rodziców i opiekunów jednego dziecka, które posiada orzeczenie o niepełnosprawności, przy rozliczaniu ulgi na dziecko nie obowiązuje już kryterium dochodowe.

2. Ulga na Internet pozwala na odliczenie 760 zł od dochodu, dzięki czemu zmniejsza się podstawa opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

3. Ulga rehabilitacyjna, w tym na leki. Mogą z niej skorzystać osoby niepełnosprawne lub osoby mające na utrzymaniu osoby niepełnosprawne, o ile poniosły wydatki na rehabilitację lub wydatki związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych. Z ulgi możemy skorzystać, jeżeli mamy dokument, który stwierdza poniesienie wydatków. Musimy też mieć orzeczenie o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności albo decyzję o przyznaniu nam renty z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, renty szkoleniowej albo renty socjalnej. Jeśli to nie my jesteśmy niepełnosprawni, musimy mieć orzeczenie o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16 roku życia. Osoba niepełnosprawna, która pozostaje na naszym utrzymaniu, musi być współmałżonkiem, dzieckiem własnym lub przysposobionym, dzieckiem obcym przyjętym na wychowanie, pasierbem, rodzicem, rodzicem współmałżonka, rodzeństwem, ojczymem, macochą, zięciem lub synową.

Uwaga! Roczne dochody osoby niepełnosprawnej nie mogły przekroczyć w roku 2023 kwoty 19 061,28 zł.

Limit dochodu dotyczy osoby niepełnosprawnej pozostającej na utrzymaniu podatnika, a do jej dochodów nie wlicza się zasiłku pielęgnacyjnego, świadczenia uzupełniającego otrzymanego na podstawie przepisów o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji, dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego dla emerytów i rencistów, kolejnego dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego dla emerytów i rencistów, alimentów na rzecz dzieci. Wlicza się natomiast np. zapomogę czy przychody osób do ukończenia 26 roku życia.

Można odliczyć całą kwotę wydaną na:

• adaptację i wyposażenie mieszkań oraz budynków mieszkalnych stosownie do potrzeb osoby niepełnosprawnej,
• przystosowanie pojazdów mechanicznych do potrzeb osoby niepełnosprawnej,
• zakup, naprawę lub najem wyrobów medycznych, które są wymienione w wykazie wyrobów medycznych określonym w przepisach wydanych na podstawie Ustawy o refundacji leków,
• zakup środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobów medycznych oraz wyposażenia,
• zakup, naprawę lub najem indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, oraz wyposażenia umożliwiającego ich używanie (z wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego,
• zakup wydawnictw i materiałów szkoleniowych, stosownie do potrzeb, które wynikają z niepełnosprawności.

Uwaga! W ramach nielimitowanych wydatków nie odlicza się wydatków na pieluchomajtki, pieluchy anatomiczne, chłonne majtki, podkłady i wkłady anatomiczne.

Uwzględniając limit, możesz odliczyć koszty na:

• zakup leków, jeżeli lekarz specjalista stwierdzi, że osoba niepełnosprawna powinna stosować je stale lub czasowo. Odliczeniu podlegają wydatki w wysokości różnicy pomiędzy wydatkami poniesionymi w danym miesiącu, a kwotą 100 zł,
• zakup pieluchomajtek, pieluch anatomicznych, chłonnych majtek, podkładów, wkładów anatomicznych. Maksymalna kwota odliczenia wynosi 2 280 zł,
• opłacenie przewodników osób niewidomych zaliczonych do I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa. Maksymalna kwota odliczenia wynosi 2 280 zł,
• utrzymanie psa asystującego, odpowiednio wyszkolonego i specjalnie oznaczonego, który ułatwia osobie niepełnosprawnej aktywne uczestnictwo w życiu społecznym. Maksymalna kwota odliczenia wynosi 2 280 zł,
• używanie samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną albo dziecko niepełnosprawne, które nie ukończyło 16. roku życia. Maksymalna kwota odliczenia w roku podatkowym wynosi 2 280 zł.