QUIZ PRL. Gwara PRL. Czy zrozumiesz co znaczą te wyrazy?
W popularnym cyklu QUIZY SE proponujemy kolejny QUIZ PRL. Dzisiaj pytamy o specyficzny slang PRL-u. Czy rozumiecie co znaczą wyrazy kołchoźnik, aparatczyk, pedet?
Słownictwo charakterystyczne dla czasów PRL-u było mieszanką neologizmów, zapożyczeń z języka rosyjskiego oraz przekształceń istniejących już polskich słów. Wiele z tych wyrażeń odzwierciedlało realia życia codziennego w socjalistycznej Polsce.
Jednym z najbardziej charakterystycznych elementów gwary PRL-u były określenia związane z pracą i życiem społecznym. "Kolektyw" na przykład oznaczał nie tylko grupę pracowników, ale także ideę wspólnej pracy dla dobra socjalistycznego państwa. "Aparatczyk" to termin używany w odniesieniu do członka PZPR, często kojarzony z biurokratą lub osobą zajmującą wysokie stanowisko w strukturach władzy.
Gwara PRL-u obfitowała w określenia związane z modą i ubiorem. "Teksasy" to nic innego jak popularne jeansy, a "pepegi" to kultowe tenisówki produkowane przez Państwowe Przedsiębiorstwo Gumowe. "Szwedy" natomiast to określenie na spodnie z nogawkami rozszerzającymi się już od bioder.
Życie codzienne również znalazło odzwierciedlenie w gwarze tego okresu. "Kołchoźnik" to potoczne określenie głośnika radiowego, często montowanego w zakładach pracy i emitującego propagandowe audycje. "Musztardówka" z kolei to słoik po musztardzie, który po opróżnieniu służył jako szklanka.
Cenzura i kontrola informacji również znalazły odbicie w języku. "Bibuła" to określenie na nielegalnie wydawane książki, czasopisma i ulotki, rozpowszechniane w drugim obiegu. "Gadać jak do siebie" oznaczało rozmawiać otwarcie, bez obawy o podsłuch.
Gwara PRL-u obejmowała także liczne skróty i akronimy. "Pedet" to skrót od Powszechnego Domu Towarowego, a "eka" oznaczała róg ulicy (od "kant" - róg).
Gwara PRL-u to nie tylko zbiór słów i wyrażeń, ale także świadectwo historii i mentalności tamtych czasów. Odzwierciedla ona zarówno trudy życia codziennego, jak i sposoby radzenia sobie z nimi poprzez humor i kreatywność językową.
Dzisiaj gwara PRL-u przeżywa swoisty renesans. Młodsze pokolenia odkrywają ją na nowo, często z przymrużeniem oka, ale też z pewną fascynacją. Stanowi ona bowiem językowy wehikuł czasu, pozwalający lepiej zrozumieć realia życia w Polsce Ludowej.
Badanie i zachowywanie tej specyficznej odmiany języka jest istotne nie tylko z punktu widzenia lingwistyki, ale także jako element dziedzictwa kulturowego. Gwara PRL-u to żywe świadectwo historii, zapisane nie w oficjalnych dokumentach, ale w codziennych rozmowach i doświadczeniach zwykłych ludzi.
QUIZ PRL. Gwara PRL. Czy zrozumiesz co znaczą te wyrazy?
Podcasty
Playlisty tematyczne
