Chcesz wyższą emeryturę? Jak wykształcenie wpływa na wysokość emerytury?

Spis treści

1. Lata nauki a staż emerytalny: co warto wiedzieć?
2. Co z zawodówką i maturą? Jest wyjątek
3. Lata nauki a emerytura: co warto wiedzieć?
4. Staż ubezpieczeniowy a okresy nieskładkowe
5. Emerytura dla rocznika 1949 i młodszych
6. Staż pracy a nauka: różnice w naliczaniu
7. Okresy nieskładkowe a składkowe w kontekście stażu emerytalnego
8. Jakie lata nauki liczą się do stażu emerytalnego?
9. Praca w czasie studiów

Lata nauki a staż emerytalny: co warto wiedzieć?

Do okresów nieskładkowych zaliczamy wyłącznie ukończone studia wyższe na jednym kierunku. Liczy się tu czas trwania nauki zgodny z programem studiów.

Aby jednak ten okres mógł zostać wliczony do stażu emerytalnego, konieczne jest przepracowanie odpowiedniego okresu składkowego.

Okres składkowy to czas, w którym odprowadzane były składki na ubezpieczenie emerytalne na konto ZUS.

Łączna długość okresów zatrudnienia musi być co najmniej trzykrotnie dłuższa niż ostatni okres edukacji.

Oznacza to, że:

• Przy 4-letnich studiach, do stażu emerytalnego można zaliczyć je tylko wtedy, gdy łączny okres składkowy wynosi 8 lat.
• Przy 5-letnich studiach, okres składkowy musi trwać co najmniej 10 lat.

Dlaczego lata nauki są ważne? Lata nauki mają znaczenie, ponieważ wyższa emerytura z ZUS zależy od poziomu wykształcenia.

Osoby z wyższym wykształceniem, np. z tytułem magistra, otrzymują wyższe świadczenia emerytalne niż osoby, które ukończyły szkołę zawodową lub liceum.

Niestety, coraz więcej osób otrzymuje emerytury niższe od minimalnej. Dzieje się tak z różnych powodów, np. z powodu krótkich okresów pracy lub niskich zarobków. W takiej sytuacji można ubiegać się o świadczenie pomocnicze, czyli tzw. emeryturę socjalną.

Co z zawodówką i maturą? Jest wyjątek

Ci, którzy kończą naukę w szkole średniej, nie mają doliczanych lat do emerytury, ale jest wyjątek. Jeśli bowiem zawarli oni umowę o odbycie praktyki zawodowej, z ich wynagrodzenia do ZUS-u odprowadzana jest składka.

Uwaga! Zasada niedoliczania lat nauki do stażu pracy dotyczy także szkół policealnych.

Lata nauki a emerytura: co warto wiedzieć?

Dla wielu emerytów, których aktywność zawodowa była przerywana dłuższymi okresami bez pracy, istotne znaczenie mają okresy nieskładkowe liczone przez ZUS z tytułu wykształcenia.

Szczególnie ważne są one dla osób, które płaciły składki na ubezpieczenie emerytalne nieregularnie i przez krótki czas. Dzięki nim mogą one liczyć na emeryturę w wysokości przynajmniej minimalnej gwarantowanej przez ustawę.

Od marca 2024 roku wynosi ona 1780,96 zł.

Staż ubezpieczeniowy a okresy nieskładkowe

Aby otrzymać emeryturę minimalną, kobiety muszą mieć staż ubezpieczeniowy 20 lat, a mężczyźni 25 lat. W jego wyliczeniu kluczową rolę odgrywają właśnie okresy nieskładkowe, do których zaliczamy m.in. lata nauki.

Należy jednak pamiętać, że lata nauki nie są uwzględniane w taki sam sposób jak staż pracy.

Staż emerytalny i staż pracy to dwa odrębne pojęcia, choć często mylnie używane zamiennie.

Prowadzi to do błędnych przekonań na temat wliczania okresów nauki do emerytury.

Ważne! Nawet po dodaniu okresów składkowych i nieskładkowych, niektóre osoby mogą nie osiągnąć wymaganego stażu emerytalnego. W takiej sytuacji nie przysługuje im emerytura minimalna.

Dotyczy to szczególnie osób, których emerytury są bardzo niskie (np. kilkaset złotych).

Emerytura dla rocznika 1949 i młodszych

Osoby urodzone po 1 stycznia 1949 roku przechodząc na emeryturę zostały objęte zasadami obowiązującymi po reformie emerytalnej. Z poprzedniego systemu pozostało jedynie ustalanie kapitału początkowego, które wymaga obliczenia stażu pracy.

Dla osób urodzonych po 1948 roku staż pracy jest istotny jedynie w kontekście uzyskania emerytury w wysokości co najmniej minimalnej. Dotyczy to szczególnie osób o niskich zarobkach i krótkim stażu pracy, które odprowadzały do ZUS-u niskie składki. Dla takich emerytów ogromne znaczenie mają lata nauki, zaliczane do tzw. okresów nieskładkowych. Ich zsumowanie z okresami składkowymi i nieskładkowymi powinno dać wymagany staż: 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.

Staż pracy oblicza się inaczej do celów pracowniczych (np. długość płatnego urlopu, okres wypowiedzenia umowy o pracę, odprawa emerytalna) i emerytalnych. Lata nauki i wykształcenie doskonale ilustrują tę różnicę.

Staż pracy a nauka: różnice w naliczaniu

Staż pracy dla celów pracowniczych

Do stażu pracy, od którego zależą m.in. długość płatnego urlopu czy okres wypowiedzenia umowy o pracę, wlicza się okresy nauki na zasadach określonych w Kodeksie pracy:

• 4 lata nauki w przypadku matury uzyskanej w liceum ogólnokształcącym;
• 5 lat nauki w przypadku matury uzyskanej w technikum;
• 8 lat nauki w przypadku ukończenia studiów wyższych.

Warto jednak pamiętać, że okresy nauki nie zastępują faktycznie przepracowanych lat. Oznacza to, że wpływ na wysokość wynagrodzenia za pracę i inne świadczenia pracownicze ma przede wszystkim staż pracy oparty na faktycznie przepracowanych latach.

Staż emerytalny

Do stażu emerytalnego, od którego zależy wysokość emerytury, liczy się wyłącznie okres nauki na studiach wyższych. Fakt posiadania matury nie ma w tym przypadku znaczenia.

Należy przy tym pamiętać, że do okresów nieskładkowych zalicza się wyłącznie ukończone studia wyższe na jednym kierunku. Wymiar okresu nieskładkowego odpowiada długości trwania studiów zgodnej z programem nauczania.

Przykładowo:

• Absolwent 6-letnich studiów magisterskich na wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu może liczyć na 6 lat okresu nieskładkowego.
• Absolwent 5-letnich studiów magisterskich na Uniwersytecie Warszawskim może liczyć na 5 lat okresu nieskładkowego.

Ważne! Nieukończone studia wyższe nie są wliczane do stażu emerytalnego.

Istnieją istotne różnice w naliczaniu stażu pracy dla celów pracowniczych i emerytalnych. Do stażu emerytalnego liczy się wyłącznie okres nauki na studiach wyższych, a nie matura. Należy również ukończyć studia, aby okres nauki mógł zostać wliczony do stażu.

Okresy nieskładkowe a składkowe w kontekście stażu emerytalnego

Aby lata nauki na studiach wyższych, czyli tzw. okres nieskładkowy, mogły zostać wliczone do stażu emerytalnego, niezbędne jest spełnienie pewnych warunków.

Jednym z nich jest warunek łącznej długości okresów. Polega on na tym, że okresy składkowe, w których odprowadzane były składki na ubezpieczenie emerytalne na konto ZUS, muszą być co najmniej trzykrotnie dłuższe niż okres nauki zaliczany do okresów nieskładkowych.

Przykład: Aby do stażu emerytalnego mogły zostać zaliczone np. 4 lata studiów, wymagany jest okres składkowy trwający co najmniej 8 lat.

Istnieje również zasada limitująca udział okresów nieskładkowych w stażu emerytalnym. Okresy nieskładkowe nie mogą stanowić więcej niż jedną trzecią łącznego stażu emerytalnego.

Spełnienie tych warunków jest niezbędne, aby lata nauki mogły faktycznie zwiększyć wysokość emerytury. Należy pamiętać, że okresy nieskładkowe nie zastępują przepracowanych lat, a jedynie dodatkowo wpływają na staż emerytalny.

Jakie lata nauki liczą się do stażu emerytalnego?

Do okresów nieskładkowych, które mogą być wliczone do stażu emerytalnego, zaliczamy:

1. Nauka w szkole wyższej:
• Cały okres nauki na jednym kierunku, pod warunkiem jego ukończenia. Wymiar okresu nieskładkowego odpowiada długości trwania studiów zgodnej z programem nauczania.
• Przykład: Absolwent 5-letnich studiów magisterskich może liczyć na 5 lat okresu nieskładkowego.
• Ważne! Ukończenie studiów jest warunkiem koniecznym, aby okres nauki mógł zostać wliczony do stażu emerytalnego.
2. Studia doktoranckie i aspiranckie:
• Okres studiów doktoranckich i aspirantury naukowej w wymiarze określonym w decyzji o ich utworzeniu.
• Ważne!  Do udokumentowania tego okresu niezbędne jest zaświadczenie wydane przez jednostkę prowadzącą studia.
3. Asystenckie studia przygotowawcze:

• Okres asystenckich studiów przygotowawczych.
• Ważne! Do udokumentowania tego okresu niezbędne jest zaświadczenie wydane przez jednostkę prowadzącą studia.

Okres nauki na studiach wyższych jest okresem nieskładkowym, co oznacza, że nie wpływa na wysokość kapitału zgromadzonego na koncie ubezpieczonego.Osiem lat nauki na studiach wyższych zalicza się do stażu emerytalnego tylko raz, niezależnie od liczby ukończonych kierunków.

Nawet ukończenie studiów doktoranckich z tytułem doktora nie powoduje doliczenia kolejnych lat do stażu emerytalnego.

Pamiętaj! Aby okres nauki mógł zostać wliczony do stażu emerytalnego, należy ukończyć studia i posiadać odpowiednie dokumenty potwierdzające ich odbycie.

Szczegółowe informacje na temat okresów nieskładkowych i ich wpływu na wysokość emerytury można znaleźć na stronie internetowej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych: https://www.zus.pl/.

Praca w czasie studiów

Nie powoduje wydłużenia stażu do emerytury. Np. osobie, która studiowała 5 lat, jednocześnie pracując, dolicza się do stażu 8 lat nieskładkowych za naukę lub 5 lat składkowych za pracę i może ona wybrać rozwiązanie, które jest dla niej korzystniejsze.

Okres nauki na studiach wyższych jest okresem nieskładkowym, co oznacza, że nie wpływa na wysokość kapitału zgromadzonego na koncie ubezpieczonego.

Osiem lat nauki na studiach wyższych zalicza się do stażu emerytalnego tylko raz, niezależnie od liczby ukończonych kierunków.

Nawet ukończenie studiów doktoranckich z tytułem doktora nie powoduje doliczenia kolejnych lat do stażu emerytalnego.

Listen on Spreaker.