Rekordowy rok TAURONA. Inwestycje na wszystkich poziomach napięć

TAURON zakłada przyłączanie około 45 tysięcy nowych klientów, rozbudowę i poprawę stanu sieci elektroenergetycznej, w tym poprawę elastyczności i automatyzację sieci. Istotnym, kontynuowanym w bieżącym roku przedsięwzięciem będzie wymiana liczników energii elektrycznej na nowoczesne liczniki zdalnego odczytu.

- W ubiegłym roku najwięcej inwestycji zostało zakończonych w Małopolsce, która rozwija się najbardziej dynamicznie w zakresie wydanych przez TAURONA warunków przyłączeniowych - mówi Ewa Groń, rzecznik prasowy spółki TAURON Dystrybucja. - Największe inwestycje sieciowe to zadania rozłożone na wiele lat. Wynika to głównie z długotrwałego procesu związanego z projektowaniem i pozyskiwaniem koniecznych pozwoleń i zgód. W przypadkach budowy linii zasilających, projektowanie ciągów liniowych obejmuje niekiedy wiele kilometrów, co wymaga uzgodnień z wieloma podmiotami gospodarczymi, samorządami i osobami prywatnymi na danym terenie – wyjaśnia Groń.

W Małopolsce udało się w 2023 roku ukończyć kilka dużych inwestycji sieciowych, w tym: modernizacja RS Skała, modernizacja stacji elektroenergetycznej 110/15 kV Prądnik, budowa stacji elektroenergetycznej 110/15 kV Targowisko czy rozbudowa rozdzielni 110kV SE 110/30/15 kV Biegonice.  Inwestycje te pozwolą m.in. na dalszy rozwój terenów Beskidu Sądeckiego i gmin bezpośrednio sąsiadujących ze stolicą Małopolski.

W województwie śląskim na podniesienie bezpieczeństwa dostaw energii wpłynęły przebudowy linii wysokiego napięcia m.in. Studzienna - Polska Cerekiew; Żabiniec - Borynia  oraz Żabiniec - Borynia – Żory. Istotnym zadaniem inwestycyjnym była również modernizacja GPZ (główny punkt zasilania) Czechowice oraz rozbudowa rozdzielni 110 kV w GPZ Rębielice. Ważną dla lokalnej społeczności była budowa nowej siedziby Jednostki Terenowej w Oświęcimiu. Dzięki temu poprawiono warunki pracy między innymi brygad technicznych i pogotowia energetycznego na co dzień dbających o bezpieczną pracę infrastruktury.  

Transformacja energetyczna a sieć

Potężne inwestycje w sieć dystrybucyjną są niezbędne, ponieważ duże miasta coraz bardziej rozlewają się poza swoje granice, tworząc nowe przedmieścia. Osiedla te w dużym stopniu przechodzą na energię elektryczną, również w zakresie ogrzewania. W sieci TAURON Dystrybucji na koniec 2023 r. funkcjonowało ponad 432 tys. mikroinstalacji o mocy ponad. 3,4 MGW. W wielu przypadkach instalacje stanowią wsparcie dla pomp ciepła.

- Sieć elektroenergetyczna, na etapie jej budowy, nie była projektowana na potrzeby współpracy z wieloma niestabilnymi źródłami zasilania, jakimi są mikroinstalacje, większe instalacje OZE, czy pompami ciepła. Zapewnienie ich bezpiecznej pracy, wymusza szereg działań poprawiających elastyczność pracy sieci i dostosowanie jej do coraz większej liczby współpracujących z naszą siecią OZE oraz odbiornikami o większej mocy, załączanymi jednocześnie - tłumaczy Ewa Groń.

Nowy rok, nowe rekordy

TAURON planuje w 2024 roku zainwestować w sieci elektroenergetyczne trzy miliardy złotych. To rekordowe nakłady inwestycyjne w historii spółki.

W województwie śląskim największym realizowanym zadaniem jest budowa GPZ Pyrzowice Lotnisko wraz z powiązaniami liniowymi 110 kV i 20 kV. Jest to kontynuacja wieloletniego projektu prowadzonego na potrzeby rozbudowy lotniska Pyrzowice.

W Małopolsce prowadzone są m.in. kompleksowa modernizacja SE 110/15 kV Szaflary, która poprawi  pewności zasilania Podhala; kompleksowa modernizacja stacji elektroenergetycznej 110/15 kV Rybitwy, przekładająca się na zwiększenie bezpieczeństwa zasilania i możliwości rozwoju dla wschodniej części Krakowa;  budowa stacji elektroenergetycznej 110/15 kV Pilzno wraz z liniami zasilającymi 110 kV.

Na terenie woj. opolskiego prowadzona jest budowa stacji elektroenergetycznej 110/15 kV Gogolin i rozbudowa GPZ 110/15 kV Olesno.

Natomiast w woj. dolnośląskim trwają obecnie dwa duże projekty sieciowe: przebudowa stacji 110/20/10 kV Swojec wraz z liniami zasilającymi oraz modernizacja 25 km linii dwutorowych i 15 km jednotorowych linii napowietrznych 110 kV. Dodatkowo budowanych jest ok. 70 km linii światłowodowej.

W obszarze pomiarów i obsługi licznikowej następują również dynamiczne zmiany. Aktualnie klienci TAURON Dystrybucji dysponują już ponad  1,1 mln nowoczesnych liczników zdalnego odczytu. Do 2030 roku wymiana liczników obejmie cały obszar działania spółki. To ważny i finansowo istotny projekt, którego realizacja pozwoli klientom na dostęp do dużego pakietu wiedzy o swojej strukturze korzystania z energii.

Komentarz ekspertów

- TAURON Dystrybucja planuje na 2024 rok i dalsze lata szereg inwestycji w zakresie modernizacji i rozbudowy sieci dystrybucyjnej. Do tej pory brak było jednak wsparcia systemowego dla prowadzenia inwestycji liniowych, szczególnie inwestycji na wysokim napięciu. Proces projektowania trwał niejednokrotnie kilka a nawet kilkanaście lat w przypadku budowy nowych linii wysokiego napięcia. Szansę na skrócenie i uproszczenie procedur związanych z przygotowaniem i realizacją inwestycji w sieci dystrybucyjne widzimy w znowelizowanej ustawie o przygotowaniu i realizacji strategicznych inwestycji w zakresie sieci przesyłowych, zwanej też specustawą przesyłową. Nowe przepisy, które weszły w życie 3 września 2023 r. objęły po raz pierwszy swym zakresem sieci dystrybucyjne, zarówno te nowobudowane, jak i podlegające przebudowie. Na podstawie art. 2a ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o przygotowaniu i realizacji strategicznych inwestycji w zakresie sieci przesyłowych, Rada Ministrów rozporządzeniem z dnia 21 listopada 2023 roku w sprawie „wykazu inwestycji towarzyszących polegających na przebudowie istniejących linii elektroenergetycznych stanowiących elementy sieci dystrybucyjnej o napięciu równym lub wyższym niż 110 kV” określiła wykaz dodatkowych linii 110 kV, o szczególnym znaczeniu dla funkcjonowania krajowego rynku elektroenergetycznego, które mogą być przebudowywane w oparciu o regulacje zawarte w specustawie. Staraniem spółki w tym wykazie uwzględniono 48 relacji linii WN z terenu działania TAURON Dystrybucji. Ujęcie tych inwestycji w rozporządzeniu w konsekwencji wpłynie na skrócenie czasu uzyskiwania zgód właścicieli nieruchomości zlokalizowanych w pasie linii na wejście w teren, a co za tym idzie umożliwi ich terminową realizację. Będzie to miało kluczową rolę dla zapewnienia bezpieczeństwa pracy sieci dystrybucyjnej jak również zwiększenia potencjału dla nowych przyłączeń klientów – mówi Izabela Gajecka, TAURON Dystrybucja, Dyrektor departamentu inwestycji i rozwoju sieci.

- W poszczególnych jednostkach terenowych, w ostatnich latach mierzymy się z zupełnie nowymi wyzwaniami dotyczącymi pracy sieci energetycznej, w tym zwłaszcza sieci niskiego napięcia. W TAURON Dystrybucji mamy takich linii wraz z przyłączami ok. 170 tys. km. Nie ma więc możliwości ich zmodernizowania lub wymiany w krótkim czasie, tak aby bez lokalnych zakłóceń, współpracowały z tak ogromną liczbą mikroinstalacji przyłączonych do sieci TAURON Dystrybucji w ostatnich 5 latach. W miesiącach wiosennych i letnich przy dobrym nasłonecznieniu występuje duża generacja energii w mikroinstalacjach fotowoltaicznych. Ze względu na bardzo małą autokonsumpcję, szczególnie w godzinach południowych do sieci wprowadzana jest duża ilość energii, co powoduje wzrost napięcia w niektórych obwodach niskiego napięcia. Z drugiej strony, w okresie jesienno-zimowym musimy mierzyć się zakłóceniami pracy sieci wynikającymi z gwałtownego wzrostu zapotrzebowania na energię. W ostatnich 3 latach, wraz z bardzo intensywnym przyrostem liczby pomp ciepła montowanych przez klientów, występują zakłócenia wynikające z bardzo wysokiego obciążenia sieci niskiego napięcia. Pompy ciepła powodują szczególnie negatywne oddziaływanie w sytuacji dużego spadku temperatury. Gdy temperatura otoczenia spada poniżej ustalonego progu, w pompach ciepła załączają się grzałki, których duży pobór mocy powoduje jednoczesny znaczny wzrost obciążenia sieci. Skupienie takich instalacji fotowoltaicznych i pomp ciepła na małych obszarach wpływa na przeciążenia sieci. Mamy więc zakłócenia w pracy sieci spowodowane wprowadzaniem dużych mocy przez instalacje fotowoltaiczne w okresach wiosenno-letnich oraz spowodowane znacznym wzrostem poboru mocy w okresach jesienno-zimowych. Jeszcze kilka lat temu takie problemy nie występowały lub miały sporadyczny charakter – mówi Paweł Marek, TAURON Dystrybucja, Dyrektor do spraw dystrybucji w oddziale w Krakowie i Tarnowie.