Szkoły w Budzowie i Rogowie przodują w tworzeniu energooszczędnych rozwiązań, które mogą stać się inspiracją dla fali renowacji w Polsce. Budynki zbudowano w oparciu o technologię „domu pasywnego”, która odnosi się do koncepcji budownictwa, kładącej nacisk na efektywność energetyczną i priorytetowo traktującej wysoki poziom izolacji, szczelności i kontrolowanej wentylacji. Dzięki temu można zminimalizować zużycie energii do ogrzewania i chłodzenia, zapewniając przy tym komfortowe warunki w pomieszczeniach.
– Zalety projektu domu pasywnego są widać wyraźnie – najważniejszą z tych zalet jest efektywność energetyczna. Korzyści z budowy szkoły o tak efektywnym zużyciu energii to przede wszystkim oszczędności finansowe, co przy dzisiejszych cenach energii jest sprawą bardzo istotną. Zauważyliśmy, że w naszej szkole utrzymywana jest równomierna temperatura powietrza dająca poczucie komfortu cieplnego, co prowadzi też do wydajnej wentylacji, która z kolei łagodzi rozwój mikroorganizmów, takich jak pleśń – mówi Irena Pachnicz, dyrektor Szkoły Podstawowej przy ul. Henryka Pobożnego w Budzowie, pierwszej w Polsce szkoły pasywnej, kształcącej uczniów z klas 1-6.
Projekt ukończony w 2012 r. był początkowo postrzegany jako eksperyment mający na celu zbadanie, czy tak wysokiej jakości budynki przyniosą oczekiwane korzyści. Szkoła w Budzowie stała się wzorem do naśladowania dla innych, a w 2019 roku podobną technologię wdrożyło Gminne Przedszkole w Rogowie. – Odkąd korzystamy z nowego budynku, wyraźnie odczuwamy zmianę jakości powietrza. W budynku takim jak nasz, dzieci z problemami pokroju astmy funkcjonują lepiej. Cyrkulacja powietrza, duże klasy i ekologiczne ogrzewanie z pewnością powodują, że w powietrzu znajduje się mniej czynników alergicznych, które podrażniają oskrzela lub powodują zaostrzenie alergii – podkreśla Iwona Felczak, dyrektor placówki.
Niestety, takich projektów wciąż jest bardzo mało. Większość budynków w Polsce wciąż jest na niskim poziomie, jeśli chodzi o izolację i efektywność energetyczną. Tylko 1% wszystkich domów w Polsce jest energooszczędnych. Większość budynków zbudowanych przed 1989 rokiem nadal nie posiada skutecznej izolacji termicznej. Z powodu narażenia na wilgoć i pleśń w pomieszczeniach polskie dzieci tracą w sumie około 75 000 dni szkolnych rocznie. Renowacja budynków na szeroką skalę pozwoliłaby osiągnąć skumulowane korzyści, nie tylko zdrowotne, ale i ekonomiczne w wysokości nieco poniżej 1,5 mld euro do 2060 roku.
Na konieczność renowacji polskich szkół uwagę zwraca, m.in., organizacja Parents for Future, stale rosnąca globalna sieć zrzeszająca rodziców, która w świetle zmian klimatycznych stara się walczyć o bezpieczniejszy, bardziej sprawiedliwy świat dla swoich dzieci. – Zdrowie i bezpieczeństwo dzieci są dla wszystkich rodziców najważniejsze, a stan techniczny budynków odgrywa tu istotną rolę. Dzieci mają prawo do przebywania w środowisku, które nie wpływa negatywnie na ich zdrowie i wyniki w nauce, a dorośli mają obowiązek im to zapewnić. Jako rodzice, będziemy naciskać na podjęcie odpowiedzialnych działań w tej kwestii. Realne rozwiązania istnieją i są na wyciągnięcie ręki. Najwyższy czas przeprowadzić renowację szkół i przedszkoli, które tego potrzebują – mówi Elżbieta Lemańska-Błażowska z organizacji Parents for Future Poland.
Ta zmiana jest możliwa. Kraje UE są na końcowym etapie negocjacji dotyczących Dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (EPBD), która określi plan działania na rzecz renowacji budynków w Europie. Choć złagodzono już kluczowe wymogi dotyczące renowacji, ogólny poziom wymagań wciąż pozostaje do ustalenia. Kraje, w tym Polska, będą musiały określić całkowity poziom oszczędności energii, który ma zostać osiągnięty do 2030 i 2035 roku.
Zdaniem Aleksandry Krugły, specjalistki ds. rzecznictwa w Habitat for Humanity Poland, organizacji pozarządowej zajmującej się problemami mieszkaniowymi, zbliżające się negocjacje UE stanowią dla Polski ważną okazję do poprawy stanu krajowych zasobów budowlanych. – Szkoły w Rogowie i Budzowie są wyraźnym dowodem na to, że inwestowanie w dobrej jakości budynki przynosi korzyści naszym dzieciom. Mamy nadzieję, że rząd będzie konstruktywny w tej kwestii i wyznaczy sobie wysoką poprzeczkę w negocjacjach z UE. To inwestycja w dobrobyt kolejnego pokolenia Polaków – przekonuje.
