Spis treści
- Trzynastka dla każdego
- Czternastka nie dla wszystkich
- Kiedy opłaca się przejście na emeryturę w 2024?
- Najlepszy czas na emeryturę: jak nie luty to lipiec 2024
- Świadczenie ratownicze do emerytury
- 500 plus dla seniorów
- Emerytura po zmarłym współmałżonku
- Jak i kiedy przeliczyć emeryturę?
- Koniecznie uzupełnij lata zerowe
- Nie zapomnij uzupełnić kapitał początkowy
- Poszukaj brakujących dokumentów lub świadków
Trzynastka dla każdego
Trzynastka jest przyznawana wszystkim emerytom, nie trzeba składać wniosków do ZUS. Jedynie osoby u których prawo do świadczeń jest zawieszone na dzień 31 marca 2023 nie skorzystają z trzynastej emerytury.
W przypadku zbiegu prawa do świadczeń (np. emerytury z ZUS i KRUS lub emerytury wypłacanej wraz z rentą wypadkową) osobie uprawnionej przysługuje tylko jedno dodatkowe roczne świadczenie pieniężne (jedna trzynastka). Jeśli świadczenia wypłacane są przez dwa różne organy emerytalno-rentowe, wtedy dodatkowe roczne świadczenie pieniężne wypłaci ZUS.
Czternastka nie dla wszystkich
14. emerytura to świadczenie przyznawane w pełnej kwocie emerytom i rencistom pobierającym emerytury zasadnicze do wysokości 2900 zł brutto. W tym roku „czternastka” wynosiła 2650 zł brutto, czyli około 2200 zł „na rękę”. Dla osób otrzymujących świadczenia powyżej 2900 zł brutto działała zasada „złotówka za złotówkę”. Czyli wysokość 14. emerytury była obniżana o tyle, o ile pobierane przez nich świadczenia zasadnicze przekraczały pułap 2900 zł. W 2023 roku 9 mln uprawnionych do „czternastki”, aż 6,8 mld seniorów otrzymało ją w pełnej kwocie.
Czternastka, jak widać po tegorocznej, nie musi być w wysokości najniższej emerytury, ale może być wyższa. Jednak wysokość najniższej emerytury w danym roku jest gwarancją, że przynajmniej tyle wyniesie to drugie dodatkowe świadczenie w roku dla emerytów i rencistów otrzymujących najniższe kwoty z ZUS.
Czternasta emerytura jest wypłacana jesienią każdego roku.
Ważne! 13. i 14. emerytura są zwolnione z egzekucji komorniczej, nie można z nich dokonywać żadnych potrąceń.
Polecany artykuł:
Kiedy opłaca się przejście na emeryturę w 2024?
Osoba, która zdecyduje się przejść na emeryturę na początku roku, będzie miała wyliczoną emeryturę na bardzo korzystnych warunkach. Składki na koncie zostaną powiększone ostatnią waloryzacją roczną (za rok 2022 to aż 14,4 proc.) oraz waloryzacjami kwartalnymi za 2023 r. począwszy od pierwszego kwartału. Z kolei samo już świadczenie emerytalne zostanie automatycznie zwaloryzowane 1 marca o prawdopodobnie 12,3 proc., (dokładne dane zostaną podane w lutym przyszłego roku).
Na wysokość świadczenia emerytalnego pozytywnie wpłynie także wskaźnik dalszego trwania życia. W styczniu i lutym 2024 będą obowiązywać tablice przewidywanej długości życia jeszcze z 2023 roku. Według prognoz przewidywana długość życia się zwiększy, co jest niekorzystne dla emerytów, bo ich świadczenie będzie dzielone przez więcej miesięcy. Dlatego warto złożyć wniosek o emeryturę jeszcze przed przeliczeniem. Ponadto osoby, które przejdą na emeryturę w styczniu i lutym będą miały także prawo do trzynastej i czternastej emerytury.
Najlepszy czas na emeryturę: jak nie luty to lipiec 2024
Dla przyszłych emerytów korzystnym miesiącem do przejścia na emeryturę jest też lipiec. Składki na koncie i subkoncie ZUS zostaną zwaloryzowane ostatnią waloryzacją roczną (za 2023 r. – prawdopodobnie 12,3 proc.) oraz waloryzacjami kwartalnymi. Niekorzystnie jednak na wysokość emerytury wpłynie wskaźnik długości życia. Przyszły emeryt będzie miał także prawo do czternastej emerytury.
Świadczenie ratownicze do emerytury
Osoby, które szczególnie zasłużyły się dla swojej społeczności, mogą liczyć na dodatkowe 200 zł do emerytury. Świadczenie ratownicze jest skierowane do osób, które osiągnęli wiek emerytalny, a w przeszłości służyli w Ochotniczej Straży Pożarnej, Górskim Ochotniczym Pogotowiu Ratunkowym lub Tatrzańskim Ochotniczym Pogotowiu Ratunkowym. Świadczenie ratownicze przyznawane będzie dożywotnio, jednak warunkiem jego otrzymania jest przepracowanie w wymienionych służbach co najmniej 20 (w przypadku kobiet) lub 25 (w przypadku mężczyzn) lat. Aby otrzymać dodatkowe 200 złotych do emerytury, należy złożyć wniosek do Zakład Emerytalno-Rentowy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. W przypadku byłych strażaków OSP, wniosek należy dostarczyć do powiatowego lub miejskiego komendanta straży pożarnej.
500 plus dla seniorów
To świadczenie uzupełniające dla osoby niepełnosprawnej, niezdolnej do samodzielnej egzystencji powyżej 75 lat i pobierającej zasiłek pielęgnacyjny. Przyznanie seniorowi comiesięcznego świadczenia zależy od ZUS-u, dla którego opinię wydaje lekarz orzecznik. Do wniosku należy dołączyć orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji lub orzeczenie o zaliczeniu do I grupy inwalidów. Jeśli takie orzeczenie zostało już kiedyś złożone w ZUS, nie trzeba go ponownie dołączać. Wysokość świadczenia zależy m.in. od łącznej wysokości przysługujących danej osobie świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych. Od 1 marca 2024 próg uprawniający do świadczenia wzrośnie do kwoty 2423,21 zł brutto miesięcznie. Gdy emerytura, renta albo inne świadczenie przekracza tę kwotę, dodatek zostanie pomniejszone według zasady „złotówka za złotówkę”.
Emerytura po zmarłym współmałżonku
Po śmierci małżonka, emeryt może zdecydować, czy chce dalej pobierać swoje świadczenie, czy zmarłej żony lub męża. Emerytury odziedziczyć co prawda nie można, ale wdowy często po śmierci mężów rezygnują ze swojej emerytury i pobierają rentę rodzinną. ZUS jednak nie wypłaca wdowie lub wdowcowi pełnej emerytury zmarłego, a tylko 85 proc. Warto sprawdzić, które świadczenie będzie wyższe.
Prawo do renty rodzinnej ma wdowa lub wdowiec, który do dnia śmierci pozostawał we wspólności małżeńskiej, jeżeli:
- w chwili śmierci małżonka miał skończone 50 lat lub był niezdolny do pracy albo
- wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnionych do renty rodzinnej po zmarłym współmałżonku, które nie ukończyło 16 lat, a jeśli uczy się w szkole – 18 lat,
- opiekuje się dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy i do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolnym do pracy, uprawnionym do renty rodzinnej
- ma skończone 50 lat lub stał się niezdolny do pracy już po śmierci współmałżonka, lecz nie później niż 5 lat od jego śmierci albo od zaprzestania wychowywania dzieci.
Jak i kiedy przeliczyć emeryturę?
Emeryturę można podwyższyć, jeśli ZUS zgodzi się przeliczyć na nowo nasze świadczenie.
Przeliczenie ma miejsce w następujących przypadkach:
- Jeśli przy składaniu wniosku o przyznanie emerytury nie dysponowałeś wszystkimi dokumentami za okresy ubezpieczenia, a teraz udało się je znaleźć,
- Jeśli przy składaniu wniosku o przyznanie emerytury nie mogłeś udokumentować zarobków, a teraz trafiłeś na taki dowód
- Jeśli po przyznaniu emerytury pracowałeś i odprowadzałeś składki,
- Jeśli otrzymujesz emeryturę, ale nadal pracujesz.
Pracujący senior może przeliczyć świadczenie raz na rok. Jeśli jako emeryt lub rencista wykonujesz pracę zarobkową i z tego tytułu podlegasz ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu, możesz zgłosić wniosek o ponowne ustalenie wysokości świadczenia z doliczeniem okresów składkowych.
Koniecznie uzupełnij lata zerowe
Warto również wliczyć minimalne wynagrodzenie zamiast lat zerowych. Niektórym nie udało się w momencie składania wniosku udowodnić wysokości uzyskiwanych zarobków, to ZUS uznawał je za tzw. lata zerowe. Warto wiedzieć, że od stycznia 2009 r., ZUS może przyjmować do wyliczeń świadczenia, zamiast zerowych zarobków, obowiązującą w tym okresie płacę minimalną. To korzystne rozwiązanie dla tych seniorów, którzy nie są w stanie przedłożyć urzędnikom dokumentów płacowych. Ale uwaga! Przeliczenie nastąpi tylko na twój wniosek, a nie z urzędu.
Nie zapomnij uzupełnić kapitał początkowy
Jeśli przed 1999 r. opiekowałaś się dzieckiem przebywając na urlopie wychowawczym i masz emeryturę wyliczoną z uwzględnieniem kapitału początkowego, złóż wniosek o jego przeliczenie. Wówczas okresy urlopu wychowawczego były traktowane jako lata nieskładkowe. Obecnie za ten czas odprowadzane są składki emerytalno-rentowe z budżetu państwa. Możesz też powiększyć swój kapitał początkowy, dzięki temu, że inaczej jest liczony czas studiów – w porównaniu do całego okresu zatrudnienia, a nie tylko w stosunku do daty przejścia na emeryturę. Lata studiów są traktowane jako okresy nieskładkowe i nie mogą przekroczyć 1/3 okresów składkowych.
Poszukaj brakujących dokumentów lub świadków
Sprawdź, czy posiadasz dokumentację, która podniesie wysokość świadczenia. Mowa o dokumentach:
- potwierdzających staż,
- potwierdzających okresy składkowe i nieskładkowe - np. świadectwa pracy, legitymacja ubezpieczeniowa, zaświadczenie uczelni potwierdzające ukończenie studiów,
- płacowych (np. druk Rp-7 wystawiony przez pracodawcę lub jego następcę prawnego, kopie list płac, zaświadczenia wydane przez archiwa lub inne placówki przechowujące dokumentację płacową, legitymacje ubezpieczeniowe zawierające wpisy o zarobkach).
- Jeśli nie uda ci się zdobyć żadnych nowych dokumentów, możesz poszukać świadków, którzy potwierdzą, że pracowałeś w danej firmie, czy byłeś ubezpieczony itp.
Pamiętaj! Przeliczenie świadczenia następuje na Twój wniosek. Jeśli okazałoby się, że po przeliczeniu przysługuje Ci niższe świadczenie, to ZUS nadal będzie wypłacał świadczenie w dotychczasowej wysokości.
Podcasty
Playlisty tematyczne
