Ceny zakupów przeciętnego Polaka drastycznie wzrosły!

Jak wykazał najnowszy raport UCE RESEARCH i Uczelni WSB Merito pt. „INDEKS CEN W SKLEPACH DETALICZNYCH”, w I półroczu br. żywność i napoje bezalkoholowe w sklepach zdrożały rdr. średnio o 20%. – Ten wynik jest spójny z danymi o inflacji konsumenckiej CPI, mierzonej według metodologii GUS. Od stycznia do czerwca 2023 roku w kategorii żywność i napoje bezalkoholowe odnotowano najwyższe wzrosty cen. Mimo spadku wartości wskaźnika inflacji dla całego koszyka dóbr i usług do 11,5%, w czerwcu br. podwyżki w tej kluczowej dla konsumentów kategorii wyniosły 17,8%, a w lutym i marcu aż 24% – komentuje dr Edyta Wojtyla z Uniwersytetu WSB Merito Poznań.

Autorzy raportu twierdzą, że taki stan rzeczy jest uwarunkowany utrzymującym się wysokim popytem krajowym na żywność i konsekwencjami ogólnego wzrostu cen z 2022 roku. – Producenci i handlowcy, działając w warunkach niepewnego otoczenia ekonomicznego, utrzymują wysokie marże w celu maksymalizowania i utrzymania zysków, które mogą zapewnić im przetrwanie w przypadku przyszłych zawirowań, wynikających ze spowolnienia gospodarczego czy spadku popytu globalnego. Mimo ogólnej obniżki cen surowców rolnych i postępującego procesu dezinflacji po stronie kosztów produkcji, nadal mamy do czynienia z niestabilnym rynkiem żywności i pojawiającymi się ograniczeniami produkcyjnymi, takimi jak warunki pogodowe czy zmiany w polityce rolnej i handlowej – dodaje ekspertka.

Biorąc pod uwagę wszystkie analizowane kategorie (w tym chemię gospodarczą, używki, art. dla dzieci, karmy dla zwierząt i środki higieny osobistej), widać, że ogólnie ceny w sklepach wzrosły o 20,3% rdr. To tylko nieco więcej niż sama żywność i napoje. Jak stwierdza dr Anna Semmerling z Uniwersytetu WSB Merito Gdańsk, do przyczyn wysokich cen w pierwszym półroczu br. roku należy nadal zaliczyć konsekwencje wzrostu cen czynników produkcji. – Dodatkowo ostra zima wpłynęła na koszty zakupu warzyw i owoców. Z kolei problemy ze zbożem znalazły odzwierciedlenie w cenach wielu produktów od pieczywa po karmy dla zwierząt – tłumaczy ekspertka.

Według raportów z ostatnich 2-3 miesięcy, dynamika wzrostu cen rdr. maleje. Jednak ogólny wynik z całego I półrocza jest wciąż wysoki.Jak informują analitycy z UCE RESEARCH, na 17 monitorowanych kategorii 16 zanotowało dwucyfrowe wzrosty – od 12,6% do 32,4% rdr. Wyjątkiem były art. tłuszczowe, które zdrożały o 3,9% rdr. Widać zatem, że trend wzrostowy w skali półrocza, poza jedną kategorią, dalej mocno się trzyma.

– Produkty tłuszczowe odnotowały niższą dynamikę głównie z powodu nadmiernych zapasów, a są to produkty o określonej dacie przydatności do spożycia. Analiza wewnętrznej struktury cen tłuszczów pokazuje, że na ostateczny wynik mocno wpłynęły spadki cen oleju i masła – zauważa ekspertka z Uniwersytetu WSB Merito Gdańsk.

Z zebranych danych wynika, że na froncie drożyzny w I półroczu br. znalazły się warzywa ze średnim wzrostem o 32,4% rdr. Na drugim miejscu w rankingu znalazły się karmy dla zwierząt ze średnim wzrostem o 31,6% rdr. – Te produkty kumulują w sobie kilka czynników związanych z dynamicznie rosnącymi cenami, jak np. zawirowania na rynku zboża i wysokie ceny nawozów oraz koszty energochłonnej produkcji. Dodatkowo jest to kategoria, na której opiekunowie zwierząt nie chcą oszczędzać, co w pewnym sensie umożliwia utrzymywanie wysokich cen – podkreśla dr Semmerling. 

Trzecią pozycję w zestawieniu drożyzny zajmuje chemia gospodarcza – wzrost o 27,8% rdr. – Ta kategoria w ostatnim roku znacząco podrożała. Głównym powodem były cały czas rosnące koszty produkcji, a pośrednio – ceny surowców i odczynników chemicznych. Obecnie nic nie wskazuje na to, aby w kolejnych miesiącach tego typu produkty miały notować wysokie podwyżki. Należy jednak mieć świadomość tego, że dzisiejsze ceny, a przede wszystkim ich zmiany, nie zawsze mają umocowanie w rzeczywistej sytuacji gospodarczej – przekonuje ekspertka z Uniwersytetu WSB Merito Gdańsk.

Czwarte są dodatki spożywcze (ketchupy, majonezy, musztardy itp.) ze średnim wzrostem rdr. na poziomie 24,4%. – Ceny tych produktów w sposób znaczący wzrosły w maju br. To wynika z faktu, że przez blisko rok nie ulegały drastycznej zmianie, jednak ich wytwórcy, tak jak wszyscy, ponoszą wyższe koszty produkcji. W końcu oni również musieli podjąć decyzję o podniesieniu cen swoich wyrobów – uważa dr Semmerling.

Czołową piątkę (TOP5) zamyka nabiał ze średnim wzrostem na poziomie 24,2% rdr. A w pierwszej dziesiątce najbardziej drożejących rdr. kategorii widać ponadto pieczywo – 22,8%, produkty sypkie – 22,6%, art. dla dzieci – 21,8%, wędliny – 19,9%, a także napoje – 19,2%. Z kolei zaraz za TOP10 mamy słodycze i desery – 17,2% rdr. Dalej są ryby i środki higieny osobistej – po 14,9% rdr. I prawie pod koniec rankingu jest mięso – 14,5% rdr.