Spis treści
- Zasiłek rodzinny - zasady i kwoty
- Dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego
- Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka
- Dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej
- Dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego
- Dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania
- Zasiłek pielęgnacyjny
- Świadczenie pielęgnacyjne
- Specjalny zasiłek opiekuńczy
Zasiłek rodzinny - zasady i kwoty
Zasiłek rodzinny jest świadczeniem pieniężnym, które przysługuje rodzinom na pokrycie wydatków związanych z wychowywaniem dzieci. Jest on wypłacany przez organy gminy, na terenie której zamieszkuje rodzina.
Wysokość zasiłku rodzinnego wynosi 95 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia, 124 zł na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 18 roku oraz 135 zł na dziecko w wieku powyżej 18 roku życia do ukończenia 24 roku życia.
Prawo do zasiłku rodzinnego przysługuje:
- rodzicom, jednemu z rodziców albo opiekunowi prawnemu dziecka;
- opiekunowi faktycznemu dziecka (osoba faktycznie opiekującą się dzieckiem, jeżeli wystąpiła z wnioskiem do sądu rodzinnego o przysposobienie dziecka);
- osobie uczącej się (osoba pełnoletnia ucząca się, niepozostająca na utrzymaniu rodziców w związku z ich śmiercią lub w związku z ustaleniem wyrokiem sądowym lub ugodą sądową prawa do alimentów z ich strony).
Przyznanie prawa do zasiłku rodzinnego uzależnione jest m.in. od spełnienia kryterium dochodowego. Zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli przeciętny miesięczny dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 674,00 zł. W przypadku gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności, zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli przeciętny miesięczny dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 764,00 zł.
Od dnia 1 stycznia 2016 r. przy ustalaniu dochodu rodziny uprawniającego do zasiłku rodzinnego i dodatków obowiązuje tzw. mechanizm „złotówka za złotówkę”. Oznacza to, że rodzina może otrzymać świadczenia, o które się ubiega odpowiednio pomniejszone o kwotę przekroczenia kryterium dochodowego. Zasada „złotówka za złotówkę” ma na celu zapewnienie wsparcia rodzinom z dziećmi nawet w przypadku niewielkiego przekroczenia kryterium dochodowego.
Polecany artykuł:
Przykład!
Rodzina ma trójkę dzieci, każde z nich jest uprawnione do zasiłku rodzinnego w wysokości 95 zł miesięcznie. W tej rodzinie miesięczny dochód na osobę wynosi 700 zł, czyli o 26 zł więcej niż kryterium dochodowe, które wynosi 674 zł. W związku z przekroczeniem kryterium dochodowego rodzinie przysługuje zasiłek rodzinny w wysokości 95 zł - 26 zł = 69 zł miesięcznie na każde z dzieci, czyli łącznie 207 zł miesięcznie. Gdyby rodzina miała miesięczny dochód na osobę w wysokości 725 zł, czyli o 51 zł więcej niż kryterium dochodowe, to wysokość zasiłku rodzinnego na każde z dzieci wyniosłaby 95 zł - 51 zł = 44 zł miesięcznie, czyli łącznie 132 zł miesięcznie.
Do zasiłku rodzinnego przysługuje szereg dodatków, które nie stanowią samoistnego świadczenia i można je otrzymać tylko razem z zasiłkiem rodzinnym. Sprawdź, jakie dodatki przysługują do zasiłku rodzinnego:
Dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego
Prawo do dodatku przysługuje rodzicom, opiekunom prawnym lub faktycznym, którzy spełniają następujące warunki:
- korzystają z urlopu wychowawczego,
- mają co najmniej sześciomiesięczny staż pracy,
- rodzina nie przekracza kryterium dochodowego.
Dodatek przysługuje nie dłużej niż przez okres:
- nie więcej niż 24 miesięcy kalendarzowych – w przypadku opiekowania się jednym dzieckiem,
- nie więcej niż 36 miesięcy kalendarzowych – w przypadku opiekowania się więcej niż jednym dzieckiem urodzonym podczas jednego porodu,
- nie więcej niż 72 miesięcy kalendarzowych – w przypadku opiekowania się dzieckiem niepełnosprawnym (z orzeczeniem o niepełnosprawności lub znacznym jej stopniu).
Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka
- drugi z rodziców dziecka nie żyje;
- ojciec dziecka jest nieznany;
- powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone.
Dodatek przysługuje również pełnoletniej osobie do ukończenia 24 roku życia, uczącej się w szkole lub w szkole wyższej, jeżeli oboje rodzice osoby uczącej się nie żyją.
Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka wynosi:
- 193 zł miesięcznie na dziecko,
- 273 zł miesięcznie na dziecko niepełnosprawne
- nie więcej jednak niż 386,00 zł na wszystkie dzieci.
Dodatek przysługuje przez okres:
- 12 miesięcy,
- 24 miesięcy, jeżeli dziecko jest niepełnosprawne.
Dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej
To świadczenie pieniężne przysługuje rodzicom, opiekunom prawnym lub faktycznym, na trzecie i na następne dzieci uprawnione do zasiłku rodzinnego. Dochód rodziny nie może przekraczać kryterium dochodowego.
Dodatek wynosi 95 zł miesięcznie na trzecie i na następne dzieci uprawnione do zasiłku rodzinnego.
Przykład!
Jeśli rodzina ma ma trójkę dzieci, a jej dochód nie przekracza kryterium dochodowego, takiej rodzinie przysługuje dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej w wysokości 95 zł miesięcznie na każde z dzieci, czyli łącznie 285 zł miesięcznie.
Dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego
Prawo do dodatku przysługuje rodzicom, opiekunom prawnym lub faktycznym, którzy spełniają następujące warunki:
- dziecko ma orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności,
- dziecko jest uprawnione do zasiłku rodzinnego,
- rodzina nie przekracza kryterium dochodowego.
Dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego wynosi:
- 90 zł miesięcznie na dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia,
- 110 zł miesięcznie na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 24 roku życia.
Przykład!
Rodzina ma dziecko niepełnosprawne, które ma orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym. Dziecko jest uprawnione do zasiłku rodzinnego. Rodzina nie przekracza kryterium dochodowego. W takim przypadku rodzinie przysługuje dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego w wysokości 110 zł miesięcznie.
Dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania
To świadczenie pieniężne przysługuje rodzicom, opiekunom prawnym lub faktycznym, na dziecko uczące się w szkole ponadpodstawowej lub w szkole artystycznej, w której realizowany jest obowiązek szkolny i obowiązek nauki w zakresie odpowiadającym nauce w szkole ponadpodstawowej, a które zamieszkuje w innej miejscowości niż miejscowość, w której znajduje się siedziba tej szkoły.
Prawo do dodatku przysługuje rodzicom, opiekunom prawnym lub faktycznym, którzy spełniają następujące warunki:
- dziecko jest członkiem rodziny,
- dziecko jest uprawnione do zasiłku rodzinnego,
- dziecko zamieszkuje w innej miejscowości niż miejscowość, w której znajduje się siedziba szkoły, w której się uczy,
- rodzina nie przekracza kryterium dochodowego.
Dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania wynosi 69 zł miesięcznie. Jeśli dziecko podjęło naukę w szkole poza swoim miejscem zamieszkania i zamieszkało w miejscowości, w której znajduje się szkoła, to dodatek wynosi 113 zł miesięcznie na dziecko.
Dodatek przysługuje przez 10 miesięcy roku szkolnego, w okresie pobierania nauki od września do czerwca następnego roku kalendarzowego.
Zasiłek pielęgnacyjny
Zasiłek pielęgnacyjny to świadczenie przyznawane przez opiekę społeczną w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.
Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje:
- niepełnosprawnemu dziecku;
- osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
- osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 roku życia legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jeżeli niepełnosprawność powstała w wieku do ukończenia 21 roku życia;
- osobie, która ukończyła 75 lat.
Obecnie po tegorocznej jednorazowej waloryzacji zasiłek wynosi 294,39 zł miesięcznie
Świadczenie pielęgnacyjne
Świadczenie pielęgnacyjne jest finansowym wsparciem przyznawanym osobom, rezygnującym z pracy i opiekującym się niepełnosprawnym członkiem rodziny. Ten dodatek pieniężny podlega co roku waloryzacji. Od 2023 roku świadczenie pielęgnacyjne jest wyższe o kilkaset złotych. Przyznanie prawa do świadczenia nie jest uzależnione od spełnienia kryterium dochodowego.
Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała: nie później niż do ukończenia 18. roku życia lub w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25 roku życia.
Prawo do świadczenia mają:
- rodzice dzieci z niepełnosprawnościami,
- opiekunowie faktyczni dziecka,
- osoby, które są dla małoletniego rodziną zastępczą spokrewnioną,
- inne osoby na których ciąży obowiązek alimentacyjny, za wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Wniosek o to świadczenie pieniężne należy złożyć w najbliższym urzędzie gminy lub miasta. Warunkiem otrzymania świadczenia jest niepodejmowanie lub rezygnacja z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. Może to też być orzeczenie o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
W 2023 r. jest wypłacane w kwocie 2458 zł.
Specjalny zasiłek opiekuńczy
Świadczenie to przysługuje osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny, a także małżonkom, jeżeli:
- nie podejmują zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej lub
- rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej
w celu sprawowania stałej opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
Wysokość specjalnego zasiłku opiekuńczego wynosi 620 zł netto miesięcznie.