Nowy program rządu Tuska dla seniorów. Znamy datę startu i zaskakującą granicę wieku

• Ustawa o asystencji osobistej dla osób z niepełnosprawnościami zacznie obowiązywać od 1 stycznia 2027 roku, a świadczenia ruszą w kwietniu 2027
• Z nowego wsparcia wykluczono osoby, które ukończyły 65. rok życia – mogą z niego korzystać tylko ci, którzy nabyli to prawo przed tym wiekiem
• Ograniczenie wiekowe jest sprzeczne z Konwencją ONZ o prawach osób niepełnosprawnych, która zabrania dyskryminacji ze względu na wiek
• Obecnie asystencja działa tylko w ramach rocznych programów z Funduszu Solidarnościowego, co oznacza brak ciągłości pomocy

Nowa ustawa o asystencji osobistej przyjęta przez rząd

28 października 2025 roku rząd zatwierdził projekt ustawy o asystencji osobistej osób z niepełnosprawnościami. Według Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przepisy te odpowiadają wymaganiom Konwencji ONZ o prawach osób z niepełnosprawnościami. Jeśli prace legislacyjne przebiegną zgodnie z planem, ustawa wejdzie w życie 1 stycznia 2027 roku.

Łukasz Krasoń, Pełnomocnik Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych, podkreślał w maju 2025 roku znaczenie tego projektu. "To ważny krok na drodze do wprowadzenia rozwiązań, które umożliwią osobom z niepełnosprawnościami korzystanie z profesjonalnego i dostosowanego do indywidualnych potrzeb wsparcia w codziennym życiu" – mówił pełnomocnik.

Kiedy ruszą świadczenia asystencji osobistej?

Choć ustawa ma zacząć obowiązywać od początku 2027 roku, samo świadczenie usług asystenckich rozpocznie się nieco później. Osoby z niepełnosprawnościami będą mogły skorzystać z profesjonalnego wsparcia dopiero od kwietnia 2027 roku. To daje samorządom i instytucjom czas na przygotowanie się do wdrożenia nowego systemu pomocy.

Kontrowersyjna granica wieku w nowej ustawie

Największe zastrzeżenia budzi ograniczenie wiekowe wprowadzone w projekcie. Zgodnie z art. 8 pkt 1 projektu ustawy, o asystencję osobistą mogą ubiegać się wyłącznie osoby niepełnosprawne przed ukończeniem 65. roku życia. Osoby, które przekroczą ten próg wieku, nie będą mogły złożyć nowego wniosku o wsparcie.

Wyjątek przewidziano tylko dla tych seniorów, którzy nabyli prawo do asystencji przed 65. rokiem życia. Oni mogą z niej korzystać jedynie do upływu okresu, na który została wydana decyzja administracyjna.

Sprzeczność z Konwencją ONZ o prawach osób niepełnosprawnych

Eksperci zwracają uwagę, że wykluczenie osób powyżej 65. roku życia narusza międzynarodowe standardy. Konwencja ONZ o prawach osób niepełnosprawnych w art. 5 ust. 1 i art. 19 wyraźnie podkreśla równość wszystkich osób z niepełnosprawnościami wobec prawa, bez jakiejkolwiek dyskryminacji ze względu na wiek.

Konwencja zobowiązuje państwa do zapewnienia dostępu do szerokiego zakresu usług wsparcia, w tym pomocy osobistej. Ma ona być niezbędna do życia w społeczeństwie i zapobiegania izolacji osób z niepełnosprawnościami. Ograniczenie wiekowe wprowadzone w polskiej ustawie stoi w sprzeczności z tymi zobowiązaniami.

Jak wygląda obecny system wsparcia dla seniorów?

Obecnie asystencja osobista funkcjonuje wyłącznie w ramach rocznych programów finansowanych z Funduszu Solidarnościowego. Taki model niesie ze sobą poważne problemy. Przede wszystkim brakuje ciągłości wsparcia, ponieważ programy są odnawiane co roku. Ponadto dostęp do pomocy jest ograniczony ze względu na limity finansowe.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej tłumaczy, że żaden inny kraj na świecie nie umożliwia skorzystania z asystencji osobistej osobom, które utraciły sprawność po 65. roku życia. Resort wskazuje na względy merytoryczne i finansowe jako przyczynę takiego rozwiązania.

Alternatywne programy dla seniorów powyżej 65 lat

MRPiPS zapewnia, że osoby w wieku między 66. a 75. rokiem życia nadal będą mogły korzystać z programu finansowanego z Funduszu Solidarnościowego. Ministerstwo przyznaje jednak, że odbywa się to w trybie rocznych programów, co oznacza brak gwarancji ciągłości wsparcia.

Dla najstarszych seniorów przewidziano również inne formy pomocy. Działa już program "Opieka 75+", a w procedowaniu znajduje się bon senioralny. Ten ostatni ma docelowo objąć również osoby w wieku 66-75 lat, zapewniając im dodatkowe wsparcie w codziennym funkcjonowaniu.