Rząd tnie bon senioralny: "Brakuje rąk do pracy". Zmiany wykluczą tysiące osób

• Bon senioralny przez pierwsze trzy lata tylko dla seniorów po 80. roku życia, zamiast pierwotnie planowanych osób, które ukończyły 75 lat
• Próg dochodowy drastycznie obniżony z 5000 zł do 3410 zł brutto miesięcznie - poniżej przeciętnej emerytury
• Maksymalna wartość bonu wyniesie 2150 zł miesięcznie, co pozwoli sfinansować do 50 godzin opieki domowej
• Główny powód ograniczeń to niedobór opiekunów – "brakuje rąk do pracy" w większości polskich gmin

Bon senioralny 2026 – co się zmieniło w ostatniej chwili

Bon senioralny, obiecywany w kampanii wyborczej 2023 roku jako kompleksowe wsparcie dla osób starszych, zostanie wprowadzony w znacznie okrojonej wersji. Zgodnie z najnowszym projektem ustawy, który ma trafić pod obrady Stałego Komitetu Rady Ministrów w październiku 2025 roku, świadczenie przez pierwsze trzy lata obejmie jedynie wąską grupę seniorów.

Pierwotny projekt zakładał, że bon senioralny będzie dostępny dla wszystkich osób w wieku 75+. Obecna wersja ogranicza dostęp do programu wyłącznie do seniorów, którzy ukończyli 80 lat. To oznacza, że z grona potencjalnych beneficjentów wypadnie kilkaset tysięcy osób.

Nowy próg dochodowy wyklucza większość emerytów

Najbardziej kontrowersyjna zmiana dotyczy kryterium dochodowego. Pierwotnie planowano próg na poziomie 5000 zł brutto miesięcznie. W najnowszej wersji projektu został on obniżony do zaledwie 3410 zł brutto.

Problem polega na tym, że przeciętna emerytura wypłacana przez ZUS wynosi obecnie 3900 zł brutto. To oznacza, że znaczna część seniorów, nawet tych po 80. roku życia, nie będzie kwalifikować się do programu pomimo obiektywnej potrzeby wsparcia.

Bon senioralny – jak będzie działać w praktyce

Maksymalna wartość bonu senioralnego wyniesie 2150 zł miesięcznie, co pozwoli sfinansować około 50 godzin profesjonalnej opieki w miejscu zamieszkania seniora. Istotne jest, że świadczenie nie będzie wypłacane w gotówce – pieniądze trafią bezpośrednio do gmin, które zorganizują usługi opiekuńcze.

Bon senioralny ma obejmować cztery główne obszary wsparcia:

• podstawowe zaspokojenie codziennych potrzeb życiowych,
• pomoc w dostępie do świadczeń zdrowotnych,
• opiekę higieniczno-pielęgnacyjną oraz
• zapewnienie kontaktów z otoczeniem.

O przyznanie bonu senioralnego wnioskują zstępni osoby starszej – dzieci, wnuki lub prawnuki – którzy są aktywni zawodowo. Ich dochody również muszą mieścić się w określonych limitach: nie więcej niż dwukrotność minimalnego wynagrodzenia dla gospodarstwa jednoosobowego i trzykrotność dla wieloosobowego.

Główny powód ograniczeń – niedobór opiekunów

Marzena Okła-Drewnowicz, sekretarz stanu w Kancelarii Premiera, wprost przyznaje, że ograniczenia wynikają nie tylko z budżetu, ale przede wszystkim z braku wykwalifikowanych pracowników.

W większości samorządów słyszałam to samo – brakuje rąk do pracy. Szczególnie w małych gminach, gdzie potrzeba wsparcia jest największa

– powiedziała w rozmowie z Dziennikiem Gazetą Prawną.

Według prognoz, realizacja bonu senioralnego będzie wymagała zatrudnienia dziesiątek tysięcy nowych opiekunów. W 2026 roku przewiduje się potrzebę 47,3 tys. osób, a do 2035 roku liczba ta ma wzrosnąć do około 100 tys. Tymczasem już teraz w Polsce brakuje ponad 20 tys. wykwalifikowanych opiekunów.

Kiedy ruszy bon senioralny – harmonogram

Jeśli projekt ustawy zostanie przyjęty zgodnie z planem, bon senioralny wejdzie w życie 1 stycznia 2026 roku. Wnioski o bon senioralny można będzie składać w urzędach gmin lub miejskich ośrodkach pomocy społecznej od 1 stycznia 2026 roku, a w 2026 roku będzie jeden termin naboru – od 1 do 30 września. W kolejnych latach (2027 i 2028) wnioski będzie można składać od 1 lutego do 31 marca.

Gminy będą odpowiedzialne za organizację i realizację programu na poziomie lokalnym. Będą mogły samodzielnie świadczyć usługi lub zlecić je podmiotom ekonomii społecznej, organizacjom pozarządowym czy firmom prywatnym.

Prognoza demograficzna – potrzeby będą rosły

Według prognoz demograficznych liczba osób powyżej 85. roku życia wzrośnie w ciągu najbliższych 15 lat o około 90 procent. To oznacza, że potrzeba wsparcia dla seniorów będzie stale rosła, a system opieki wymaga pilnych i kompleksowych reform.

Minister Okła-Drewnowicz zapowiada, że kryterium dochodowe będzie stopniowo podnoszone i docelowo ma osiągnąć planowane 5000 zł brutto. Również limit wiekowy ma zostać obniżony do 75 lat po okresie przejściowym, gdy system opiekuńczy zostanie wzmocniony kadrowo.

Bon senioralny – kto nie otrzyma wsparcia

Z bonu senioralnego nie będą mogły skorzystać osoby, które już otrzymują inne formy państwowego wsparcia, w tym świadczenie uzupełniające dla osób niesamodzielnych (tzw. 500+ dla niesamodzielnych) czy świadczenie wspierające.

Bon nie przysługuje również, gdy w gospodarstwie domowym wraz z seniorem mieszka inna osoba dorosła, która nie pracuje i jest zdolna do zapewnienia opieki.

Źródła: Dziennik Gazeta Prawna, Business Insider Polska, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Rządowe Centrum Legislacji