Pracuj i dolicz staż
Jeśli otrzymujesz emeryturę wyliczoną na starych zasadach i nadal pracujesz - co najmniej raz na kwartał, powinieneś składać wniosek do ZUS o doliczenie przepracowanych miesięcy (składkowych i nieskładkowych) do stażu pracy. Pamiętaj, że liczą się tylko te okresy pracy, za które odprowadzane były składki na ubezpieczenie społeczne.Ważne! Od przyszłego roku wniosek taki będzie się składać raz w roku.
Jeśli ZUS przyznał ci emeryturę na nowych zasadach, a jesteś aktywny zawodowo, też możesz podwyższyć świadczenie - po zakończeniu każdego roku kalendarzowego powinieneś złożyć wniosek o doliczenie składek. Każdy rok dłuższej pracy daje podwyżkę wysokości emerytury średnio o 8 proc.
ZOBACZ: Rekordowa waloryzacja rent i emerytur 2022! Sprawdź, ile możesz zyskać
Jeśli jesteś na wcześniejszej emeryturze i dorabiasz, musisz liczyć swoje dochody, bo obowiązują cię limity dorabiania. Jeśli skończyłeś 65 lat (mężczyzna) lub 60 lat (kobieta), możesz zarabiać bez żadnych ograniczeń.
Limity dorabiania
Pierwszy próg przychodu wynosi 70 proc. przeciętnego wynagrodzenia. Od września 2021 do 30 listopada 2021 to 3853,20 zł brutto. Jeśli przychód emeryta lub rencisty w danym miesiącu będzie wyższy, to wypłata świadczenia za ten miesiąc jest odpowiednio zmniejszana. Drugi próg wynosi 130 proc. przeciętnego wynagrodzenia, od 1 września 2021 roku to 7155,90 zł. Przekroczenie tej puli powoduje zawieszenie wypłaty świadczenia za dany miesiąc.
Przelicz świadczenia
Jeśli będąc na emeryturze nadal pracujesz, możesz wystąpić do ZUS z wnioskiem o przeliczenie podstawy wymiaru świadczenia z uwzględnieniem nowych zarobków przypadających po przyznaniu emerytury. Jednak uzyskane w tym czasie zarobki podniosą podstawę wymiaru emerytury na ogół tylko wtedy, jeśli są wyższe od wskazanych we wniosku o emeryturę. Jeśli masz emeryturę liczoną według nowych zasad i nadal pracujesz, też przysługuje ci prawo do ponownego obliczenia jej wysokości.
Wlicz do kapitału początkowego lata opieki nad dzieckiem
Jeśli przed 1999 r. opiekowałaś się dzieckiem przebywając na urlopie wychowawczym i masz emeryturę wyliczoną z uwzględnieniem kapitału początkowego, złóż wniosek o jego przeliczenie. Wówczas okresy urlopu wychowawczego były traktowane jako lata nieskładkowe. Obecnie za ten czas odprowadzane są składki emerytalno-rentowe z budżetu państwa. To przekłada się na wysokość kapitału początkowego, a od niego w dużej mierze zależy wysokość emerytury.
ZOBACZ: 14. emerytury. ZUS ma złe wiadomości dla emerytów!
Sprawdź, czy dobrze policzono okres studiów
Możesz powiększyć swój kapitał początkowy, dzięki temu, że inaczej jest liczony czas studiów - w porównaniu do całego okresu zatrudnienia, a nie tylko w stosunku do daty przejścia na emeryturę. Lata studiów są traktowane jako okresy nieskładkowe i nie mogą przekroczyć 1/3 okresów składkowych.
Minimalne wynagrodzenie zamiast lat zerowych
Jeśli nie mogłeś udowodnić wysokości zarobków w niektórych latach, były one wcześniej uznawane przez ZUS jako tzw. lata zerowe i nie powiększały twego świadczenia. Obecnie ZUS może przyjmować do wyliczeń - zamiast zerowych zarobków - obowiązującą w tamtych latach wysokość płacy minimalnej. Ale uwaga! Przeliczenie nastąpi tylko na twój wniosek, a nie z urzędu.
Wybierz korzystniejszą tablicę trwania życia
Do maja 2015 r. ZUS, wyliczając emerytury, stosował tablice z dnia złożenia wniosku o emeryturę. Obecnie może uwzględnić tablicę obowiązującą w dniu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego. Ważne! Z powodu pandemii skróciło się przeciętne dalsze trwanie życia publikowane w tablicach GUS, dzięki czemu emerytury przyznawane od kwietnia tego roku do marca 2022 r. są wyższe o kilka procent.
Na większą emeryturę mają szansę osoby, które w tym czasie osiągną wiek emerytalny, seniorzy, którzy wcześniej osiągnęli odpowiedni wiek, ale dopiero między kwietniem 2021 r. a marcem 2022 r. złożą wniosek o ustalenie emerytury oraz osoby, które już otrzymują emeryturę, ale dorabiają do niej. Zastosowanie nowych tablic średniego dalszego trwania życia niemożliwe jest w przypadku niepracujących emerytów z tzw. starego systemu (urodzeni przed 1 stycznia 1949 r.), niepracujących osób, które mają nową emeryturę (urodzeni po 31 grudnia 1948 r.).
Poszukaj brakujących dokumentów lub świadków
Sprawdź, czy posiadasz dokumentację, która podniesie wysokość świadczenia. Mowa o dokumentach:
* potwierdzających staż,
* potwierdzających okresy składkowe i nieskładkowe - np. świadectwa pracy, legitymacja ubezpieczeniowa, zaświadczenie uczelni potwierdzające ukończenie studiów,
* płacowych (np. druk Rp-7 wystawiony przez pracodawcę lub jego następcę prawnego, kopie list płac, zaświadczenia wydane przez archiwa lub inne placówki przechowujące dokumentację płacową, legitymacje ubezpieczeniowe zawierające wpisy o zarobkach).
Ważne! Jeśli nie uda ci się zdobyć żadnych nowych dokumentów, poszukaj świadków, którzy potwierdzą, że pracowałeś w danej firmie. Możliwość udowodnienia zatrudnienia przy pomocy świadków dotyczy tylko dokumentów, które zaginęły przed 15 listopada 1999 r