Szef zmusza do urlopu bezpłatnego. Ma do tego prawo?

Co może pracodawca, a jakie prawa ma pracownik?

Co do zasady urlop to porozumienie dwóch stron. Bezprawnik.pl informuje, że pracodawca może udzielić pracownikowi urlopu wypoczynkowego jedynie w porozumieniu z nim. Zgodnie z prawem pracy, pracownik ma prawo do odnawiającego się każdego roku, nieprzerwanego urlopu płatnego. Udziela się go w dni robocze pracownika, zgodnie z jego harmonogramem pracy, i opiera się na planach urlopowych. Ostateczna decyzja o terminie urlopu należy do pracownika.

Są jednak wyjątki od reguły. Wśród nich portal bezprawnik.pl wymienia dwa przypadki.

Jak czytamy, po pierwsze, niewykorzystany urlop z danego roku przechodzi na następny rok, ale pracownik musi go wykorzystać do 30 września. Na przykład, jeśli 16 września pracownik ma jeszcze 14 dni urlopu, pracodawca musi, zgodnie z art. 168 Kodeksu pracy, udzielić pracownikowi urlopu. Jeśli tego nie zrobi, naruszy przepisy prawne, co może skutkować nałożeniem na niego kary grzywny. Musi więc zmusić pracownika do wzięcia urlopu.

"Drugim przypadkiem, kiedy pracodawca może zmusić pracownika do wzięcia urlopu, jest okres wypowiedzenia, podczas którego pracownik ma jeszcze niewykorzystane dni urlopu. Zgodnie z art. 167(1) Kodeksu pracy, pracownik ma obowiązek wykorzystać przysługujący mu urlop, jeżeli pracodawca w tym okresie udzieli mu go. Jeśli pracodawca nie udzieli urlopu, pracownikowi przysługuje ekwiwalent pieniężny za niewykorzystane dni urlopu" informuje bezprawnik.pl.

Portal przypomina, również, że co więcej, pracodawca ma prawo odwołać pracownika z trwającego urlopu, jeśli wymaga tego sytuacja nieprzewidziana w momencie rozpoczęcia urlopu. Pracodawca jest wtedy zobowiązany do pokrycia kosztów związanych z odwołaniem pracownika z urlopu.

Jeśli jednak powyższe przesłanki nie zachodzą, a szef zmusza do urlopu, chociażby płatnego, to takie działanie jest niezgodne z przepisami Kodeksu pracy.

Jak podkreśla bezprawnik.pl, pracodawca nie ma prawa zmusić pracownika do wzięcia urlopu bezpłatnego. Ten typ urlopu jest udzielany wyłącznie na wniosek pracownika. Pracodawca nie ma prawa decydować, kiedy pracownik będzie miał wolne. Wysyłanie pracowników na urlopy bezpłatne w celu radzenia sobie z problemami finansowymi firmy jest niedopuszczalne.

Co się zmieniło w kodeksie pracy? To musisz wiedzieć!

Rok 2023 przyniósł poważne zmiany w Kodeksie pracy. Oprócz nowelizacji przepisów w zakresie pracy zdalnej, 26 kwietnia zaczną też obowiązywać regulacje wdrażające unijną dyrektywę work-life balance oraz dyrektywę w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków zatrudnienia. 

• Nieprzenaszalny na drugiego rodzica indywidualny urlop rodzicielski w wymiarze 9 tygodni, a także 70-procentowy zasiłek macierzyński za cały okres urlopu rodzicielskiego dla każdego z rodziców.
• Dodatkowy (bezpłatny) urlop opiekuńczy w wymiarze 5 dni w roku. Będzie można z niego skorzystaćc jeśli pojawi się potrzeba zapewnienia osobistej opieki osobie bliskiej (syn, córka, matka, ojciec lub współmałżonek) lub mieszkającej we wspólnym gospodarstwie domowym, która wymaga znacznej opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych.
• Zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej do 2 dni lub 16 godzin w roku, z zachowaniem prawa do 50% wynagrodzenia. Zwolnienie będzie przysługiwać w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem.
• Elastyczna organizacja i czas pracy – pracownik będzie mógł dostosować swoją organizację pracy do indywidualnych potrzeb.
• Dwie dodatkowe przerwy wliczane do czasu pracy. Obecnie, jeśli pracownik pracuje co najmniej 6 godzin, obowiązuje jedna, co najmniej 15-minutowa przerwa. Po zmianach pracownicy otrzymają prawo do drugiej przerwy trwającej co najmniej 15 minut, jeśli dobowy wymiar czasu pracy jest dłuższy niż 9 godzin. Trzecia przerwa będzie przysługiwała gdy czas pracy przekroczy 16 godzin.
• Rodzice dzieci do 8. roku życia będą mogli odmówić pracy w nadgodzinach lub wyjazdu w delegację. Dodatkowo będą mogli wnioskować o pracę zdalną.