Umowa dożywocia. Na czym polega oddanie mieszkania przez seniora za dożywotnią rentę

Czym jest umowa dożywocia i jak działa?

Umowa dożywocia polega na przekazaniu prawa własności nieruchomości w zamian za zapewnienie dożywotniego utrzymania. W praktyce oznacza to, że senior staje się dożywotnikiem, a nowy właściciel zobowiązanym do świadczenia – np. opieki, wyżywienia czy zamieszkania.

Taka umowa musi być zawarta u notariusza, a jej koszt zależy m.in. od wartości nieruchomości. Oprócz taksy notarialnej, trzeba uiścić 2% podatku od czynności cywilnoprawnych, opłatę sądową oraz dodatkowe koszty przy wpisie do księgi wieczystej.

Senior traci prawo własności już w dniu podpisania umowy, ale zachowuje prawo do korzystania z mieszkania do końca życia. Po jego śmierci nieruchomość nie wchodzi do spadku – co oznacza, że nabywca nie musi płacić zachowku rodzinie zmarłego.

Renta dożywotnia – gdy opieka nie jest potrzebna

Renta dożywotnia to forma odwróconej hipoteki – senior przekazuje mieszkanie funduszowi hipotecznemu i otrzymuje regularne wypłaty pieniężne. Jak podał "Fakt", w 2024 r. przeciętna miesięczna wypłata wynosiła 1445 zł, a wartość zarządzanych nieruchomości przekroczyła 180 mln zł.

Zaletą tego rozwiązania jest niezależność – senior nie musi nawiązywać osobistej relacji z żadnym „opiekunem”. Może żyć w swoim mieszkaniu aż do śmierci, a jednocześnie otrzymywać dodatkowe środki, niezależne od emerytury.

To opcja dla osób samotnych lub tych, które nie chcą przenosić się ani być zależne od innych. Wadą może być to, że wypłaty są niższe niż rynkowa wartość nieruchomości – fundusze biorą pod uwagę ryzyko i zakładają bufor finansowy.

Sprawa Nawrockiego i kontrowersje dożywocia

Przykład Karola Nawrockiego pokazuje, że umowa dożywocia może budzić kontrowersje. Kandydat przejął mieszkanie 80-latka, który ostatecznie trafił do domu pomocy społecznej. Choć zgodnie z umową opłacane jest jego utrzymanie, sytuacja rodzi pytania o rzeczywisty zakres opieki – pisze Fakt.

Wątpliwości budzi też brak nadzoru nad realizacją obowiązków przez nabywcę. Jeśli relacja się pogorszy, rozwiązanie umowy możliwe jest tylko w sądzie i to w wyjątkowych przypadkach.

 Umowa dożywocia czy renta dożywotnia – co się bardziej opłaca?

Eksperci podkreślają, że dożywocie to opcja dla osób oczekujących wsparcia w codziennym życiu, a renta – dla tych, którzy potrzebują tylko gotówki. Kluczowe jest świadome podpisanie umowy, najlepiej po konsultacji z prawnikiem.

Wspólnym mianownikiem obu form jest to, że seniorzy oddają dorobek życia w zamian za stabilność finansową. Warto dokładnie przemyśleć wybór, bo raz podpisana umowa może mieć nieodwracalne skutki.