Przedsiębiorcy coraz częściej rezygnują z umowy o pracę na rzecz umowy o dzieło. Zanim zdecydujemy się na podpisanie z pracownikiem konkretnego kontraktu, warto sprawdzić, czym różnią się te rodzaje umów i związane z nimi obowiązki wobec zatrudnionych, ZUS czy urzędu skarbowego. Nieznajomość różnic pomiędzy różnymi formami zatrudnienia może się okazać kosztowna zarówno dla pracownika, jak i dla pracodawcy.
Najczęściej zawierane umowy związane z zatrudnieniem pracowników to: umowa o pracę (na czas próbny, czas określony lub na czas nieokreślony), umowa-zlecenie oraz umowa o dzieło. Każda z nich może być poprzedzona umową na okres próbny. Zawarcie umowy określonego rodzaju zależy w zasadzie od woli stron, które powinny określić w umowie jej rodzaj. O rodzaju umowy o pracę nie decyduje jednak tylko nazwa - najistotniejsza jest jej treść.
Co musi być w umowie
Każda umowa o pracę powinna być zawarta w formie pisemnej, jednak umowa w innej formie, np. ustnie lub przez dopuszczenie do pracy jest też ważna. Jeśli umowa nie została zawarta na piśmie, pracodawca powinien niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu 7 dni od dnia rozpoczęcia pracy, potwierdzić pracownikowi na piśmie rodzaj umowy i jej warunki. Przed zawarciem umowy o pracę pracodawca ma obowiązek skierować osobę zatrudnianą na wstępne bezpłatne badania lekarskie, które potwierdzą możliwość wykonywania pracy w określonych warunkach.
Umowa na okres próbny
Pozwala przedsiębiorcy sprawdzić pracownika, nie wiążąc stron na dłużej. Jej celem jest poznanie przez pracodawcę przydatności pracownika do wykonywania określonej pracy w firmie, jego uzdolnień i kwalifikacji.
l nie może trwać dłużej niż 3 miesiące,
l okres wypowiedzenia jest uzależniony od długości okresu próbnego i wynosi
ş 3 dni, jeśli okres próbny nie przekracza 2 tygodni
ş 1 tydzień, jeżeli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie
ş 2 tygodnie, jeżeli okres próbny wynosi 3 miesiące
Umowę próbną można zawrzeć z pracownikiem tylko raz. Nie wlicza się ona do limitu dwóch umów na czas określony - czyli zanim pracodawca podpisze z pracownikiem umowę na czas nieokreślony, może zawrzeć kolejno jedną umowę na okres próbny i dwie umowy na czas określony.
Zobacz też: Super Biznes: Pakiety, karnety i karty - czyli tajemnice motywacji pracownika
Umowa na czas określony
l zostanie rozwiązana po upływie terminu, na który została zawarta
l jeżeli jest zawarta na mniej niż 6 miesięcy, może być rozwiązana tylko za porozumieniem stron
l jeżeli jest zawarta na dłużej niż
6 miesięcy, okres wypowiedzenia wynosi 2 tygodnie (jeśli umowa zawiera taką klauzulę, a jeżeli jej nie ma, umowy nie można wcześniej wypowiedzieć).
Uwaga!
Okres próbny nie może przekraczać 3 miesięcy, ale może trwać krócej. Niezgodne z prawem jest zawieranie umowy próbnej na okres dłuższy niż 3 miesiące, jak również jej ponawianie. Można zawrzeć z pracownikiem tylko dwie umowy na czas określony. Trzecia staje się automatycznie umową na czas nieokreślony, jeśli przerwa między rozwiązaniem poprzedniej a podpisaniem kolejnej umowy nie przekroczyła jednego miesiąca.
Umowa na czas nieokreślony
Jest ona najkorzystniejsza dla pracownika. Zapewnia mu stałą pensję, ubezpieczenie społeczne, prawo do urlopu, prawo do zasiłku chorobowego oraz naliczanie stażu pracy. Może być przez pracodawcę rozwiązana w drodze wypowiedzenia tylko z uzasadnionych powodów, a jeżeli pracownik jest reprezentowany przez związek zawodowy, po uprzedniej konsultacji z tym związkiem. Rozwiązanie takiej umowy wymaga zachowania okresu wypowiedzenia, a jego długość zależy od stażu pracy u danego pracodawcy.
Zobacz też: Super Biznes: Zarabiaj na wypoczynku
cechy umowy o pracę
l Osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę jest pracownikiem.
l Pracownik świadczy pracę osobiście.
l Pracownik wykonuje pracę pod kierownictwem pracodawcy oraz w czasie i miejscu wyznaczonym przez pracodawcę. Jest on obowiązany stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy (jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa pracy lub umową o pracę).
l Umowa o pracę to umowa starannego działania.
l Umowa o pracę powinna być zawarta z zachowaniem formy pisemnej.
l Jest zaliczana do stażu pracy.
l Zapewnia pracownikowi stałą pensję i ubezpieczenie społeczne.
l Daje pracownikowi prawo do płatnego urlopu wypoczynkowego i zasiłku chorobowego.
l Okres wypowiedzenia zależy od stażu pracy u danego pracodawcy i wynosi:
ş 2 tygodnie, gdy pracujesz krócej niż 6 miesięcy,
ş miesiąc, gdy pracujesz co najmniej 6 miesięcy,
ş 3 miesiące, gdy pracujesz co najmniej 3 lata.
Zobacz też: Super Biznes: Afera taśmowa, czy nic się nie stało?
umowa o dzieło a umowa o pracę
Umowa o pracę jest jedyną możliwą w przypadku, gdy pracownik świadczy pracę na rzecz pracodawcy, pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę. Jednak firmy często zatrudniają pracowników nie na podstawie umowy o pracę, lecz na umowę o dzieło. Jaka jest podstawowa różnica między tymi rodzajami umów? Do umowy o pracę stosuje się przepisy Kodeksu pracy, natomiast umowa o dzieło jest umową cywilnoprawną, którą reguluje Kodeks cywilny (praca świadczona na podstawie umowy o dzieło nie jest stosunkiem pracy). Zatrudnieni na podstawie umowy o pracę są pracownikami i muszą się podporządkować poleceniom przełożonych, mają obowiązek wykonywać pracę w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę. Natomiast zatrudnieni na podstawie umowy-zlecenia lub umowy o dzieło wykonują swoje zadania samodzielnie i bez kierownictwa zleceniodawcy. Umowy te różnią się nie tylko nazwą i szczegółami formalnymi, ale również uregulowania dotyczącymi opodatkowania i oskładkowaniami. Przedsiębiorcy zatrudniają na umowę o dzieło zamiast umowy o pracę, chcąc uniknąć dodatkowych obowiązków i konieczności liczenia się z prawami pracownika, gwarantowanymi przez Kodeks pracy .
Umowa o dzieło
W przeciwieństwie do umowy o pracę umowa o dzieło jest umową rezultatu i nie musi być również wykonywana osobiście. Pracodawca płaci za rezultat pracy, a nie za czas pracy.
l Umowa o dzieło przewiduje osiągnięcie konkretnego rezultatu (tj. wykonanie określonego dzieła).
l Stronami umowy o dzieło są zamawiający i przyjmujący zamówienie.
l Przyjmujący zamówienie ma daleko idącą swobodę przy wykonywaniu pracy i może powierzyć wykonanie dzieła osobom trzecim.
l Zamawiający zobowiązuje się do zapłaty wynagrodzenia. Strony mogą zdecydować się na określenie wynagrodzenia na podstawie zestawienia planowanych prac i przewidywanych kosztów.
l Pracodawca może zwolnić zatrudnionego bez odprawy i od zaraz, zatrudniony na umowę o dzieło nie ma prawa do urlopu i zwolnienia chorobowego.
l Umowa o dzieło nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym (chyba że jest zawarta z własnym pracownikiem), pracodawca nie odprowadza składek do ZUS.
l Od umowy o dzieło pobiera się wyłącznie podatek dochodowy od osób fizycznych.
ZAPISZ SIĘ: Codziennie wiadomości Super Expressu na e-mail
