500 plus zmniejsza ubóstwo, ale nie zachęca do rodzenia dzieci
Portal Bankier.pl przytacza dane GUS, z których wynika, że w 2015 r. 9 proc. dzieci żyło w gospodarstwach domowych o wydatkach poniżej granicy ubóstwa skrajnego, czyli poniżej minimum egzystencji. Natomiast w 2022 roku najczęściej ubóstwa skrajnego doświadczały osoby najmłodsze, w przedziale wieku 0-17 lat - niecałe 6 proc. Nieco rzadziej ubóstwo skrajne dotykało osób w wieku 18-64 lata (4,5 proc.).
W 2022 r. jedną z grup, w których odnotowano najwyższe odsetki osób żyjących w sferze niedostatku, to m.in. wśród gospodarstw domowych z co najmniej 3 dzieci w wieku 0-17 lat (58,5 proc.).
Stowarzyszenie Wiosna, organizujące charytatywną akcję „Szlachetna Paczka”, opublikowało coroczny „Raport o Biedzie”, z którego wynika, że w Polsce poniżej granicy skrajnego ubóstwa – poziomu egzystencji, który zagraża życiu i zdrowiu – w 2021 r. żyło 1,6 mln osób, w tym 333 tys. dzieci. Natomiast ubóstwo relatywne (określane na podstawie przeciętnych miesięcznych wydatków polskich gospodarstw domowych) dotyczyło blisko 951 tys. najmłodszych.
Bankier.pl przytacza wypowiedź Joanny Sadzik prezes Stowarzyszenia Wiosna, która oceniła, że wraz z inflacją świadczenie przestaje spełniać swoją rolę uzupełnienia budżetu rodziców. W jej ocenie 500 plus wpłynęło na zmniejszenie problemu ubóstwa w rodzinach, w których wychowuje się dwoje, troje i więcej dzieci. Niemniej potrzeba jest waloryzacji świadczenia w związku z drożyzną.
„Pomocowe świadczenia pieniężne powinny być systematycznie waloryzowane oraz skoordynowane z usługami społecznymi odpowiedniej jakości. Obecny kryzys kosztów życia sprawił, że realna wartość świadczeń pieniężnych na dzieci i z pomocy społecznej dramatycznie spada”-cytuje Bankier.pl, Ryszarda Szarfenberga z UW, który wypowiada się we wspomnianym raporcie.
Główny wniosek jaki nasuwa się po przeanalizowaniu danych to fakt iż w okresie 2016-23 ubóstwo wśród dzieci niewątpliwie spadło, choć absolutnie nie zostało całkowicie "zlikwidowane". Do poprawy sytuacji polskich rodzin przyczyniła się dobra sytuacja na rynku pracy, wzrost płac i minimalnej stawki godzinowej.
Jednak świadczenie nie przyczyniło się do poprawy sytuacji demograficznej Polski. Obecnie sytuacja jest najgorsza od II wojny światowej. Według statystyk w 2022 r. urodziło się 305 tys. dzieci, podczas gdy 7 lat wcześniej było to 369 tys. dzieci.
Zdaniem Bankier.pl, nie tylko sytuacja materialna przyczynia się do tak dramatycznego spadku liczby urodzin, ale również sama demografia. Jest po prostu mniej kobiet w wieku rozrodczym.