Co to jest kapitał początkowy w ZUS? Jak go obliczyć i jak to wpływa na wysokość emerytur?

Od czego zależy wysokość emerytury?

Wysokość emerytury zależy od kwoty zwaloryzowanego kapitału początkowego oraz zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne zewidencjonowanych w ZUS na indywidualnym koncie ubezpieczonego. Od 1999 roku każdy ubezpieczony ma w ZUS swoje konto, na którym zapisywane są jego składki. Przedtem nie były one rozliczane indywidualnie.

Co to jest kapitał początkowy?

Kapitał początkowy jest odtworzoną kwotą składek na ubezpieczenia społeczne, które dana osoba lub jej pracodawca zapłaciła przed 1999 rokiem. Posiadanie wyliczonego kapitału początkowego stanowi dodatkowy składnik brany pod uwagę przy wyliczaniu przyszłej emerytury i w istotny sposób wpływa na jej zwiększenie.

Od czego zależy wysokość kapitału początkowego?

Wysokość kapitału początkowego uzależniona jest od:

* długości udowodnionych okresów składkowych i nieskładkowych posiadanych przed 1 stycznia 1999 r.,

* podstawy wymiaru składek,

* współczynnika p, który służy do obliczenia tzw. części socjalnej.

Kapitał początkowy – dla kogo?

O wyliczenie wysokości swojego kapitału początkowego mogą ubiegać się osoby:

* urodziły się po 31 grudnia 1948 roku,

* pracowały przed 1 stycznia 1999 roku i miały opłacane składki na ubezpieczenie społeczne.

W przypadku osób, które urodziły się przed 1949 rokiem, również możliwe jest wyliczenie kapitału początkowego, jeżeli spełniają one jednocześnie cztery warunki:

* osiągnęły powszechny wiek emerytalny po 31 grudnia 1998 roku,

* złożyły wniosek o emeryturę z tytułu ukończenia powszechnego wieku emerytalnego i o obliczenie jej według nowych zasad,

* mają staż ubezpieczeniowy wynoszący co najmniej 20 lat (kobiety) lub 25 lat (mężczyźni) okresów składkowych i nieskładkowych,

* po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego kontynuowały pracę i były objęte ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi.

Konieczny wniosek do ZUS

Kapitał początkowy ZUS ustala urodzonym po 1948 roku, którzy do dnia 1 stycznia 1999 przepracowali minimum 6 miesięcy i 1 dzień. Trzeba złożyć wniosek wraz z dokumentami potwierdzającymi okresy składkowe i nieskładkowe oraz wysokość zarobków, które są podstawą do obliczenia wymiaru kapitału. Wniosek o ustalenie kapitału początkowego składa się przed nabyciem prawa do emerytury na druku EKP lub na podstawie wniosku EMP o ustalenie emerytury, wypełniając odpowiednią część. Jeżeli składasz wniosek o emeryturę, nie musisz dodatkowo składać wniosku w sprawie kapitału początkowego.

Jakie dokumenty złożyć do ZUS?

Aby wyliczyć kapitał początkowy, należy złożyć:

Wypełnione druki:

* wniosek w sprawie kapitału początkowego (druk EKP),

* informację o okresach składkowych i nieskładkowych (druk ERP-6),

* informację dotyczącą przebiegu ubezpieczenia osoby ubezpieczonej (druk E 207 PL)

Dokumenty, które potwierdzają staż ubezpieczeniowy sprzed 1 stycznia 1999 

* świadectwa pracy,

* zaświadczenia pracodawców lub legitymacje ubezpieczeniowe (gdy jest w nich wpis o okresach zatrudnienia),

 *umowy o pracę,

* legitymacje służbowe,

* pisma kierowane do przez pracodawcę (np. o powołaniu, mianowaniu, zmianie angażu, udzieleniu urlopu, zwolnieniu),

* uwierzytelnione kopie dokumentów wydane przez archiwum lub jednostkę, która przechowuje dokumentację zlikwidowanych zakładów pracy,

 * zeznania świadków, na druku ZUS Rp-8 i oświadczenie w sprawie braku dokumentów – druk: ZU S Rp-9 (jeśli nie ma innych dokumentów potwierdzających dany okres zatrudnienia,

* zaświadczenie, że o zarejestrowaniu w Urzędzie Pracy lub pobieraniu zasiłku dla bezrobotnych

* zaświadczenie z Ośrodka Pomocy Społecznej (jeśli były pobierane stałe zasiłki z opieki społecznej, od których były opłacane składki na ubezpieczenie społeczne,

* książeczkę wojskową,

* zaświadczenie z instytucji, w której pełniono służbę zawodową,

* odpis aktu urodzenia dziecka (jeżeli z powodu opieki nad nim nie wykonywano pracy),

* zaświadczenie z uczelni lub dyplom, w którym jest informacja o ukończeniu studiów oraz programowym czasie trwania nauki.

Dokumenty, które mogą potwierdzić wysokość wynagrodzenia przed 1 stycznia 1999 r.

* zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, wydane przez pracodawcę, który opłacał za Ciebie składki na ubezpieczenie społeczne (druk Rp-7), lub następcę pracodawcy albo legitymację ubezpieczeniową z wpisami o zatrudnieniu i wynagrodzeniu,  *dowody zastępcze (np. kserokopie dokumentów wydane przez archiwa lub inne jednostki, które przechowują dokumenty zlikwidowanych zakładów pracy).

Jeżeli nie złożysz dokumentów, które potwierdzą wysokość wynagrodzenia, to za ten okres ZUS przyjmie wynagrodzenie minimalne – proporcjonalnie do okresu i wymiaru czasu pracy.

Ponowne przeliczenie kapitału początkowego

Możesz złożyć wniosek o ponowne obliczenie kapitału początkowego w ZUS (nawet jeśli masz przyznaną emeryturę) w jednej z dwóch sytuacji:

* gdy masz nowe dokumenty potwierdzające staż lub zarobki, których dotychczas nie złożyłeś,

* gdy zmienią się przepisy o sposobie obliczania wcześniej ustalonego kapitału początkowego.