Już 20-latkowie muszą oszczędzać na emeryturę
W audycji w MUZO FM prowadzonej przez dziennikarzy Superbiznesu, gościliśmy dr Tomasza Lasockiego z Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego z Katedry Prawa Ubezpieczeń. W rozmowie przytoczyliśmy prognozy ZUS, według których stopa zastąpienia ma za 40 lat wynieść ok. 25 proc., czyli przyszli emeryci dostaną świadczenia wysokości 1/4 swojej pensji. Ekspert zauważa, że problem systemowo jest znacznie szerszy.
- Dzisiaj stopa zastąpienia wynosi ponad 50 proc., bo mamy kapitał początkowy. Inaczej wyceniamy okres pracy do końca 1998 roku, a inaczej od 1999 roku. [...] Po reformie każda złotówka jest niżej wyceniana, dlatego spada stopa zastąpienia z ok. 70 proc. ze starego systemu do ok. 20 proc. z nowego. Czy to oznacza ubóstwo [przyszłych emerytów - dop. red.]? To zależy od tego w jakim społeczeństwie będziemy żyli. Jeżeli gospodarka się będzie rozwijać, ćwiartka wynagrodzenia nie brzmi ekstra. Ale weźmy pod uwagę, że przy składkach, które odprowadzamy 20 proc. naszego zarobku brutto jest księgowanych na emerytury, jest dobrze oprocentowane - mówi dr Lasocki.
Ekspert wskazuje, że statystycznie Polacy choć pracują intensywnie i szybko się wypalają, to staż składkowy jest u nich dosyć niski, bo późno wchodzimy w systemem. A im później zaczniemy odkładać na emeryturę w ZUS, tym później zaczniemy zyskiwać na corocznych, korzystnych waloryzacjach kapitału.
Ulgi dla młodych nie są korzystne w perspektywie emerytury
- W latach 90. było ponad 20 proc. bezrobocia. Więc co zrobiono? Dumping socjalny, a nazwali to ulgą dla studentów. Młoda osoba na umowie cywilnoprawnej nie podlega ubezpieczeniu społecznemu. To był 1995 rok, przed reformą emerytalną. Nie było to problemem, bo w starym systemie było to odpowiednio kompensowane. Ale wszedł nowy system emerytalny i tego nie zmieniono - mówi Lasocki.
Tym samy student, który pracuje na umowie zlecenie, nie ma odprowadzanych składek emerytalnych, więc do momentu osiągnięcia odpowiedniego wieku i rozpoczęcia pracy na oskładkowanej umowie, jego konto w ZUS świeci pustkami. Tym samym nie korzysta z corocznej waloryzacji kapitału.
- Które 1000 zł będzie cenniejsze? Wprowadzone do systemu na początku, czy na końcu systemu? Ewidentnie na początku, bo będzie podlegał co roku waloryzacji. Najważniejsze składki są na początku. Ale my tego nie wiemy jako społeczeństwo [...] bo widzimy jak się zachowywali nasi rodzice dziadkowie, jak np. znajomy przed emeryturą dostawał awans, podwyżkę. Bo w starym systemie do wyceny emerytury brano najlepsze lata. Dobrze to wyglądało w tym systemie, a w nowym nie możemy tego zrobić - wyjaśnia dr Lasocki.
Ekspert wyjaśnia, że wtłaczanie późno młodych do systemu emerytalnego jest niebezpieczne również pod kątem rynku pracy, na którym osoby młode pracujące na umowach cywilnoprawnych nie są chronione Kodeksem Pracy.
- Co więcej, jeżeli mamy młodą osobę, która się zatrudni na umowie cywilnoprawnej i spadnie mu coś na głowę, to nawet nie jest wypadek przy pracy [...] System nas wtłacza w późne wejście w system emerytalny. To jest złe. Róbmy ulgi dla długich, ale to nie może polegać na tym, że robimy dumping socjalny, bo tworzymy mamy ludzi drugiej kategorii. Konstytucja nie mówi "praca jest pod szczególną ochroną, chyba, że jesteś młody" - mówi ekspert.
Wypychanie 20-latków poza system szkodzi demografii i mieszkalnictwu
- Jak naprawić ten system, co zrobić z niską stopą zastąpienia? Obecni 30-40-latkowie już mieli 20 lat. Ale pomyślmy o tym, aby obecnych 20-latków włączyć do systemu. Żadnych umów o dzieło. Tego nie ma w w Europie, ani na świecie. [...] Zasada jest prosta, pracujesz, odprowadzasz składkę, ona się opłaca bo FUS jest deficytowy i masz zabezpieczenie społeczne. Coś ci się stanie dostaniesz emeryturę, dostaniesz rentę jak będzie ci potrzebna [...] to są uczciwe reguły - wyjaśnia dr Lasocki.
Jak tłumaczy Lasocki, wypychanie młodych poza system łączy się również z problemami z dostępnością mieszkań dla młodych oraz demografią.
- Jeśli pracujesz na normalnej umowie o pracę [...] jest większa szansa, że dostaniesz na preferencyjne mieszkanie. Nagle zmienia się struktura, włączenia do obiegu finansowego [...] Jak rodzice nie dadzą ci mieszkania, to jak masz założyć rodzinę w takich warunkach? To się ze sobą łączy - mówi Lasocki.
ZAPRASZAMY DO POSŁUCHANIA CAŁEJ ROZMOWY Z DR TOMASZEM LASOCKIM W MUZO FM
Podcasty
Playlisty tematyczne
