Nowe świadczenie zostało nazwane "wspierającym", a pierwsze wypłaty będą rozpoczęte od 1 stycznia 2024 roku. Projekt ustawy w tej sprawie został przyjęty przez Radę Ministrów 4 kwietnia 2023 roku i trafił do Sejmu. Według informacji przekazanych przez KPRM, w pierwszym roku rząd przeznaczy 3,7 mld zł na to nowe świadczenie, a w kolejnych latach będzie to około 5-6 mld zł. - Po konsultacjach z przedstawicielami wielu środowisk osób z niepełnosprawnością, przygotowaliśmy projekt w sprawie wprowadzenia nowego świadczenia. Rozwiązanie to będzie ukierunkowane na upodmiotowienie osoby z niepełnosprawnością, tak aby to ona mogła rozstrzygać, jak wykorzystywane ma być otrzymywane wsparcie – zapowiedziała minister rodziny i polityki społecznej Marlena Maląg.
Co zakładają przepisy:
- Świadczenie wspierające będzie kierowane bezpośrednio do osoby z niepełnosprawnością, bez względu na wiek tej osoby.
- Świadczenie wspierające będzie przysługiwać niezależnie od innych form wsparcia (osoby, które mają prawo do renty socjalnej, nadal będą ją pobierać).
- Świadczenie będzie przysługiwać bez względu na osiągany przez osobę z niepełnosprawnościami dochód (brak kryterium dochodowego), będzie wolne od egzekucji.
- Świadczenie wspierające będzie wypłacane na trzech poziomach. Pierwszy poziom będzie dotyczył osób z niepełnosprawnościami z najwyższym poziomem potrzeby wsparcia, drugi – dla osób z niepełnosprawnościami ze średnim poziomem potrzeby wsparcia, a trzeci dla osób z niepełnosprawnościami z kolejnym poziomem potrzeby wsparcia
- Kwota świadczenia będzie powiązana z wysokością renty socjalnej, która w 2023 r. wynosi 1588,44 zł. Wsparcie będzie przysługiwać w wysokości od 50 proc. do 200 proc. renty socjalnej
- Wysokość świadczenia będzie zależała od poziomu. Najwyższe będzie równowartością 200 proc. renty socjalnej, co obecnie daje 3176 zł
- Od 1 stycznia 2024 r. – świadczenie wspierające będzie dostępne dla osób z niepełnosprawnościami z najwyższym poziomem potrzeby wsparcia i będzie przysługiwać w wysokości 200 proc. renty socjalnej. Na kolejnych poziomach świadczenia zostaną uruchomione od 1 stycznia 2025 oraz od 1 stycznia 2026
- Wsparcie będzie wolne od egzekucji i będzie przysługiwać niezależnie od innych form wsparcia. Osoby, które mają prawo do renty socjalnej, nadal będą mogły ją pobierać.
- Jeżeli osoba z niepełnosprawnościami nie będzie pobierała własnego świadczenia wspierającego, to jej opiekun otrzymujący dotychczas świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy lub zasiłek dla opiekuna, będzie mógł je dalej pobierać na dotychczasowych zasadach.
- Dla opiekunów, którzy zaprzestaną sprawowania opieki w związku z wprowadzeniem świadczenia wspierającego dla osób z niepełnosprawnościami, uruchomiony zostanie specjalny program ich aktywizacji z budżetem 100 mln zł rocznie.
- Jeśli osoba z niepełnosprawnościami nie zdecyduje się na własne świadczenie wspierające, wówczas jej opiekun będzie mógł otrzymywać zmodyfikowane świadczenie pielęgnacyjne w dotychczasowej wysokości z możliwością dorabiania do wysokości 50% minimalnego wynagrodzenia, czyli do ok. 20 tys. zł rocznie.
Ministerstwo Rodziny i Polityki Społeczne określiło już harmonogram wprowadzania kolejnych poziomów świadczenia wspierającego.
Harmonogram wprowadzenia świadczenia wspierającego:
- I etap – od 1 stycznia 2024 r. – świadczenie wspierające będzie dostępne dla osób z niepełnosprawnościami z najwyższym poziomem potrzeby wsparcia i będzie przysługiwać w wysokości 200% renty socjalnej.
- II etap – od 1 stycznia 2025 r. – świadczenie wspierające będzie dostępne także dla osób z niepełnosprawnościami ze średnim poziomem potrzeby wsparcia i będzie przysługiwać w wysokości 100% renty socjalnej.
- III – ostatni etap – od 1 stycznia 2026 r. – świadczenie wspierające będzie dostępne także dla osób z niepełnosprawnościami z kolejnym poziomem potrzeby wsparcia i będzie przysługiwać w wysokości 50% renty socjalnej.
- Jak podkreśla resort, procedura uzyskania oceny poziomu potrzeby wsparcia "nie łączy się w żaden sposób z koniecznością uzyskania nowego bądź zmiany już posiadanego orzeczenia".