Pierwsze kartki w PRL, czyli słodki początek reglamentacji
Historia kartek w PRL rozpoczęła się od reglamentowania białego cukru. Pierwsze kartki w Polsce Ludowej wprowadzono właśnie na ten produkt. W założeniu kartki te miały być jedynymi, tymczasowymi, ale szybko okazało się, że reglamentacja obejmie niemal wszystkie dostępne w sklepach towary. Początkowo władze Polski Ludowej tłumaczyły to rzekomą skłonnością Polaków do robienia niepotrzebnych zapasów, co miało pozbawiać innych obywateli dostępu do podstawowych produktów. Kartka na cukier miała zatem gwarantować, że każdy otrzyma tyle cukru, ile potrzebuje, a nie tyle, ile uda mu się zgromadzić. Szybko okazało się, że założenia drastycznie rozminęły się z rzeczywistością.
Od mięsa po mydło, czyli "wojenna reglamentacja"
Rok 1981, naznaczony w polskiej historii wprowadzeniem stanu wojennego, przyniósł eskalację reglamentacji różnych towarów. Kartki w PRL-u stały się przepustką do zakupu nie tylko cukru, ale również wielu innych podstawowych produktów żywnościowych, takich jak masło, mięso, ryż, kasza, mąka oraz olej. Co więcej, reglamentacja w Polsce Ludowej objęła także artykuły higieniczne – środki piorące, a nawet zwykłe mydło. "Wojenna reglamentacja" dotknęła niemal każdego aspektu życia, zmuszając Polaków do życia w świecie nieustannych braków i ograniczeń.
Co miesiąc wielkie zmiany
Reglamentacja w PRL była procesem dynamicznym, który podlegał ciągłym zmianom. W każdym miesiącu, za pomocą komunikatów w mediach i afiszy w sklepach, informowano obywateli o aktualnych zasadach sprzedaży reglamentacyjnej. Zmian tych było wiele. Na przykład, w grudniu 1984 roku, za odcinek "mięso wołowe i cielęce z kością" można było otrzymać mięso mielone lub kurczaki.
Inaczej rolnicy, inaczej bezrobotni
System kartek w PRL wprowadzał także ograniczenia dla niektórych grup społecznych, takich jak rolnicy posiadający gospodarstwa rolne powyżej 0,5 ha, osoby skoszarowane, osoby mające zapewnione całodzienne wyżywienie z racji pracy, osoby uchylające się od pracy oraz osoby przebywające za granicą powyżej 30 dni.
Polecany artykuł:
Od stempli po wycinanki na ladzie
Kartki w PRL były drukowane prymitywnie, co teoretycznie ułatwiało ich fałszowanie. Jednak w rzeczywistości, w warunkach permanentnego niedoboru, te kartoniki z numerkami do wycięcia miały wartość znacznie większą niż pieniądze. Techniki "kasowania" kartek były różne – od stemplowania tuszem nie do usunięcia, po wycinanie kuponów bezpośrednio na ladzie. Niektóre ekspedientki zyskiwały w ten sposób wprawę godną artystek z Cepelii, tworząc wycinanki z kartek.
Koniec kartek w PRL – symbol upadku systemu
Ostatnie kartki w PRL -u, te na mięso, zostały zniesione w lipcu 1989 roku. Koniec reglamentacji w Polsce Ludowej był symbolicznym momentem, zwiastującym upadek systemu komunistycznego. Historia kartek w PRL dobiegła końca, ale wspomnienie o życiu w świecie niedoborów i kolejek pozostało żywe w pamięci Polaków. Kartki po dziś dzień są symbolem absurdu i nieefektywności centralnie planowanej gospodarki.
Podcasty
Playlisty tematyczne
